Mezzanine

Koszty i ryzyko związane z mezzanine

Koszt pozyskania pieniądza poprzez finansowanie mezzanine jest wyższy niż przy kredycie bankowym lub emisji dłużnych papierów wartościowych. Instytucja finansowa dostarczająca finansowania mezzanine oczekuje wyższego wynagrodzenia niż bank, udzielający kredytu. Wynika to z faktu, że zabezpieczenie pożyczki mezzanine ma mniejszy priorytet niż dla kredytu bankowego. Często nie istnieją żadne zabezpieczenia na istniejących aktywach przedsiębiorstwa. Poza tym mniej rygorystyczne są kryteria oceny sytuacji finansowej pożyczkobiorcy. Faktycznym zabezpieczeniem jest przyszły cash flow, który nie jest pewny.
Implikuje to podwyższony poziom ryzyka dla dostawcy finansowania. Innymi słowy - zobowiązanie przedsiębiorstwa wobec podmiotu dostarczającego finansowanie mezzanine jest podporządkowane wobec innych zobowiązań. Taka forma długu jest określana z ang. mianem junior debt.
Podejmując decyzję o finansowaniu przedsiębiorstwa instytucja finansowa liczy na wzrost jego wartości i w efekcie otrzymanych warrantów czy obligacji zamiennych. Dobre wyniki finansowe będą miały więc pozytywny wpływ na przyszłą wartość tych walorów. Z drugiej strony w przypadku niepowodzenia warranty staną się bezwartościowe. Dostawca mezzanine posiadający obligacje zamienne dokona konwersji wówczas, gdy wartość akcji, jaka przypadałaby po konwersji na obligacje będzie wyższa niż wartość nominalna obligacji. W przeciwnym wypadku dostawca mezzanine przedstawi emitentowi posiadane obligacje do wykupu, gdyż będzie to dla niego bardziej korzystne. Tak więc podmiot finansowy decydujący się na wynagrodzenie w postaci obligacji zamiennych podejmuje ryzyko nie osiągnięcia w skrajnym przypadku zakładanego zysku.
W interesie instytucji finansującej będzie więc leżeć pomyślny rozwój finansowanego przedsiębiorstwa lub sukces konkretnego projektu inwestycyjnego. Poprzez udział swego przedstawiciela w radzie nadzorczej będzie nie tylko kontrolować sytuację lecz również w pewnym stopniu wpływać na jego działalność.
Jak widać mezzanine posiada niektóre cechy finansowania kapitałem własnym. Dostawca kapitału posiadający warranty czy obligacje zamienne na akcje partycypuje w zyskach przedsiębiorstwa, co nie ma miejsca w przypadku kredytu bankowego. Można uznać, że jest to wspólna inwestycja a także cel przedsiębiorstwa i wierzyciela - interesy obydwu podmiotów są zbieżne. Realizując warranty czy obligacje zamienne na akcje podmiot finansujący staje się faktycznym udziałowcem przedsiębiorstwa, którego rozwój zawdzięcza w części pożyczonym mu pieniądzom.
Wpływ do przedsiębiorstwa środków pozyskanych przy niższym zabezpieczeniu pozytywnie oddziałuje na wskaźniki finansowe a zatem jego rating. Mezzanine daje tarczę podatkową, gdyż odsetki od pożyczonego kapitału są odliczane od dochodu, pomniejszając podstawę opodatkowania.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dla kogo mezzanine?

Budowa optymalnej struktury bilansu to poważne zadanie dla zarządu każdego przedsiębiorstwa. Duży udział kapitału obcego to z jednej strony wzrost rentowności kapitału własnego lecz skutkuje to zwiększeniem ryzyka finansowego. Stąd istotne jest określenie optymalnej struktury bilansu z uwzględnieniem aktualnej sytuacji w przedsiębiorstwie a także na rynku finansowym, ze szczególnym uwzględnieniem kosztu pieniądza.
W przypadku finansowania w znaczącym stopniu długiem niezwykle istotne są przepływy finansowe w przedsiębiorstwie. Stąd podejmując decyzję o wyborze finansowania mezzanine należy mieć jasną wizję działania przedsiębiorstwa obejmującą cały okres finansowania. Lecz wizja nie wystarczy – należy ją konsekwentnie realizować. Podmioty podejmujące się finansowania mezzanine największą wagę przykładają do cash flow, mniejszą do wyników. Wiadomo, że brak płynności finansowej może w krótkim czasie doprowadzić przedsiębiorstwo do bankructwa - nawet takie, które osiąga zyski.
Stąd mezzanine nie jest odpowiednie dla powstających dopiero przedsiębiorstw, znajdujących się w fazie zalążkowej lub o niestabilnej sytuacji finansowej a zatem niepewnym cash flow.
Finansowanie mezzanine jest wskazane tam, gdzie bank nie widzi możliwości udzielenia kredytu. Może dotyczyć to przedsiębiorstwa, które jest już znacznie zadłużone. Inna sytuacja to poniesienie straty lub osiągnięcie niskich zysków w poprzedzających latach. Bank trzymając się sztywno procedur nie udzieli w tym przypadku kredytu i nie będzie starać się wnikać w sytuację.
Finansowanie mezzanine  jest najbardziej odpowiednie dla średnich przedsiębiorstw, które nie są duże, jak giganty posiadające ułatwiony dostęp do rynków finansowych. Wykorzystuje się je również dla realizacji dużych projektów. Największe jednak szanse posiadają przedsiębiorstwa działające w przyszłościowych branżach, z solidnymi władzami, dobrą kadrą, zapewnionymi rynkami zbytu, o dobrej kondycji finansowej, działające w sprzyjającym otoczeniu rynkowym. W niektórych jednak branżach mezzanine sprawdza się najlepiej. Są to telekomunikacja, media, produkcja przemysłowa, budownictwo, usługi medyczne.
Przedsiębiorstwo planujące wykorzystać tą metodę finansowania musi się więc liczyć z koniecznością opracowania realnego biznes planu lub weryfikacji istniejącego. Może się bowiem okazać, że ambitne wizje rozwoju czy podjęcia nowych projektów należy odłożyć lub zmodyfikować. Taka diagnoza zmniejsza ryzyko, które dotyczy w takich przypadkach obydwu stron.
Finansowanie mezzanine jest chętnie wykorzystywane dla przedsięwzięć private equity. Rynek ten w ostatnich latach ulega silnemu wzrostowi, zarówno w całym świecie, tak też w Polsce. Finansowanie mezzanine jest stosowane w różnych rodzajach transakcji. Mogą być to wykupy lewarowane, akwizycje, oraz inwestycje w określone projekty czy rozwój przedsiębiorstw. Mezzanine może być również wykorzystywane przez spółki planujące wejść na giełdę. Pozwala ono na właściwe przygotowanie, tak aby uzyskać jak najwyższą cenę akcji. W tym przypadku podmiot finansujący pomoże w sfinalizowaniu IPO a także „podreperuje” spółkę, aby osiągnęła ona jak najwyższą cenę przy debiucie.

Czynniki determinujące rozwój rynku mezzanine

1) Deficyt kapitału. Dynamiczny rozwój inwestycji w naszym kraju wymaga coraz większych nakładów. Wymaga tego modernizująca się gospodarka, aby osiągnąć światowy poziom konkurencyjności. W 2007 r. mieliśmy do czynienia z nadwyżką kapitału, jednak sytuacja może ulec pogorszeniu w przypadku dekoniunktury na rynkach światowych, co będzie miało przełożenie na sytuację w Polsce.
2) Rozwój funduszy private equity/venture capital. Rynek ten rozwija się w ostatnich latach niezwykle dynamicznie. W Europie wartość inwestycji PE/VC w 2006 r. stanowiła 112,3 mld EUR, co oznacza wzrost o 56,4%. Również polskie przedsięwzięcia PE/VC zostały zasilone rekordową ilością kapitału 936 mln EUR.  Towarzyszy temu presja, by finansować coraz większe transakcje przy zachowaniu wysokiej stopy zwrotu, co bezpośrednio przekłada się na popyt na mezzanine.
3) Niedogodność finansowania kapitałem pożyczkowym. Banki dążąc do zabezpieczenia się przed ryzykiem kredytowym stawiają wysokie wymogi oraz wymagają solidnych zabezpieczeń na aktywach kredytobiorców. Nie wszystkie aktywa są akceptowane przez bank a procedury i formalności mogą być skomplikowane i długotrwałe. Nowa Umowa Kapitałowa nakładająca dodatkowe obowiązki i obciążenia na banki w celu obniżenia ryzyka kredytowego, może w wielu przypadkach podnieść poprzeczkę przedsiębiorcom a w efekcie zwiększyć koszty finansowania długiem.