Obligacje alternatywą dla kredytu
Zaostrzenie procedur kredytowych przez banki
powoduje, że wiele przedsiębiorstw, nawet tych o dobrym standingu, zaczyna
tracić źródło finansowania, jakim jest kredyt bankowy, pożyczka czy otwarta linia
kredytowa. A przecież kapitał obcy jest, obok kapitału własnego oraz mezzanine,
filarem, na którym opierają się finanse przedsiębiorstwa.
Od jego udziału w kapitale
całkowitym zależy rentowność kapitału własnego, co przekłada się na wycenę
akcji. Należy się spodziewać, że zaostrzenie polityki
kredytowej będzie skutkować wzrostem zainteresowania przedsiębiorstw emisjami
dłużnych papierów wartościowych, jakimi są obligacje oraz komercyjne papiery
dłużne (ang. Commercial Papers, „CP”), emitowane na okres do jednego roku.
Takie finansowanie dotychczas nie cieszyło się dużym zainteresowaniem naszych przedsiębiorców. Niskie stopy procentowe w ostatnich latach oraz złagodzenie wymogów jakie stawiały banki wobec kredytobiorców nie sprzyjały rozwojowi rynku dłużnych papierów wartościowych. Jednak te czasy już odeszły i przedsiębiorcy muszą zmierzyć się z nową rzeczywistością.
Takie finansowanie dotychczas nie cieszyło się dużym zainteresowaniem naszych przedsiębiorców. Niskie stopy procentowe w ostatnich latach oraz złagodzenie wymogów jakie stawiały banki wobec kredytobiorców nie sprzyjały rozwojowi rynku dłużnych papierów wartościowych. Jednak te czasy już odeszły i przedsiębiorcy muszą zmierzyć się z nową rzeczywistością.
Polski rynek kapitałowy
Rynek polskich obligacji korporacyjnych jest bardzo
mały w porównaniu z innymi krajami.
Popatrzmy na statystyki. Wartość zadłużenia przedsiębiorstw z tytułu emisji
obligacji w stosunku do PKB sięga w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej
Brytanii, Francji kształtuje się na poziomie 25 proc., we Włoszech wynosi 12 proc. a w Niemczech 6 proc. W Polsce jest to około
półtora procenta oraz drugie tyle stanowią emisje CP.
Jak wynika z raportu Fitch Ratings opracowanego
przez Fitch Polska, na koniec trzeciego kwartału 2008 r. wartość obligacji
korporacyjnych wyemitowanych na okres powyżej 365 dni wyniosła w naszym kraju 15,1
mld zł i była wyższa o blisko połowę w porównaniu z analogicznym okresem roku
ubiegłego. Stanowi to jednocześnie 1/3 całego rynku nieskarbowych instrumentów
dłużnych. Funkcjonujące obok obligacji, krótkoterminowe papiery dłużne stanowiły
14,9 mld zł na koniec września br., co jest kwotą o 20 proc. wyższą, niż rok
wcześniej.
Należy dodać, że składnikami rynku nieskarbowych instrumentów dłużnych są jeszcze obligacje banków i obligacje komunalne. Razem wartość tego rynku na koniec trzeciego kwartału osiągnęła poziom 46,7 mld zł, co stanowi wzrost o 32 proc. - wynika z danych Fitch.
Dom maklerski pomoże przedsiębiorcy
Jak widać, rynek dłużnych papierów wartościowych
rozwija się ostatnio w coraz szybszym tempie, po latach stagnacji. Coraz więcej
przedsiębiorców przekonuje się do jego zalet. Niejednokrotnie łatwiej dziś
pozyskać pieniądze na rynku kapitałowym niż w banku. Pozyskanie kapitału
poprzez emisje obligacji wymaga innych działań. W tym przypadku najlepiej
sprawdza się współpraca z domem maklerskim, który dysponuje odpowiednią wiedzą
specjalistyczną w tym zakresie. Emisja może być skierowana do określonych
adresatów, do nie więcej jednak niż 99 osób. Wówczas jest to oferta
niepubliczna, gdzie procedury są bardzo proste. Dom maklerski może
przeprowadzić również ofertę publiczną, tzn. taką która jest skierowana do
więcej niż 99 osób lub nieokreślonego adresata z wykorzystaniem środków masowego
przekazu. Tu obowiązują bardziej skomplikowane procedury, łącznie z
koniecznościa zatwierdzenia prospektu emisyjnego przez Komisję Nadzoru
Finansowego. Obligacje sprzedane
w drodze emisji publicznej mogą być również przedmiotem obrotu na rynku
regulowanym, np. na giełdzie. To przynosi emitentowi dodatkową korzyść - efekt
marketingowy.
Niewątpliwe korzyści
Istnieje wiele zalet pozyskania kapitału poprzez
emisję dłużnych instrumentów finansowych w porównaniu z kredytem bankowym. Tu
przedsiębiorca ustala reguły gry, nie bank. Może więc określać wielkość transz,
terminy emisji i zapadalności emitowanych instrumentów, dopasowując wszystko do
indywidualnych potrzeb, wynikających z harmonogramu realizacji przedsięwzięć,
inwestycji czy toku produkcji. Przedsiębiorca również decyduje o wysokości
oprocentowania, sposobie jego ustalania, częstotliwości wypłat odsetek. Przy
obligacjach najpierw są spłacane kupony odsetkowe, co zmniejsza obciążenia
finansowe w trakcie realizacji projektu inwestycyjnego, kiedy nie daje on
jeszcze przychodów.
Istotną sprawą przy kredycie bankowym są zabezpieczenia. Dziś banki w obliczu zagrożenia kryzysem finansowym i gospodarczym, dążąc do zmniejszenia ryzyka, stawiają coraz wyższe wymogi w tym zakresie. Niektóre przedsiębiorstwa mogą nie spełnić nowych kryteriów. W przypadku emisji instrumentów dłużnych to przedsiębiorca ustala, jakie zabezpieczenia może przedstawić. Jeżeli są one niewystarczające może dokonać emisji obligacji częściowo zabezpieczonych lub niezabezpieczonych, co wiąże się z koniecznością ustalenia wyższego oprocentowania. Stąd na emisję częściowo zabezpieczoną lub niezabezpieczoną mogą sobie pozwolić przede wszystkim przedsiębiorstwa znajdujące się w dobrej sytuacji finansowej, posiadające dobry rating.
Zalecam więc przedsiębiorstwom zamierzającym posiłkować się kapitałem pozyskanym w drodze emisji obligacji lub CP o zwrócenie się do agencji ratingowej o nadanie ratingu. To pozwoli uwiarygodnić się na rynku długu oraz zmniejszyć w przyszłości koszty pozyskania kapitału.
Istotną sprawą przy kredycie bankowym są zabezpieczenia. Dziś banki w obliczu zagrożenia kryzysem finansowym i gospodarczym, dążąc do zmniejszenia ryzyka, stawiają coraz wyższe wymogi w tym zakresie. Niektóre przedsiębiorstwa mogą nie spełnić nowych kryteriów. W przypadku emisji instrumentów dłużnych to przedsiębiorca ustala, jakie zabezpieczenia może przedstawić. Jeżeli są one niewystarczające może dokonać emisji obligacji częściowo zabezpieczonych lub niezabezpieczonych, co wiąże się z koniecznością ustalenia wyższego oprocentowania. Stąd na emisję częściowo zabezpieczoną lub niezabezpieczoną mogą sobie pozwolić przede wszystkim przedsiębiorstwa znajdujące się w dobrej sytuacji finansowej, posiadające dobry rating.
Zalecam więc przedsiębiorstwom zamierzającym posiłkować się kapitałem pozyskanym w drodze emisji obligacji lub CP o zwrócenie się do agencji ratingowej o nadanie ratingu. To pozwoli uwiarygodnić się na rynku długu oraz zmniejszyć w przyszłości koszty pozyskania kapitału.
Niedoceniane teraz w cenie
W nadchodzącym czasie, kiedy o kredyty bankowe
będzie trudniej, rynek instrumentów dłużnych może być alternatywą dla
finansowania działalności przedsiębiorstwa. Dotychczas niedoceniane w naszym
kraju obligacje korporacyjne czy komercyjne papiery dłużne stanowią
interesującą formę pozyskania kapitału na różne terminy, dając emitentującemu je przedsiębiorstwu dużą
swobodę działania.