Wskaźnik Optymizmu Konsumentów dotyczący Polski jest publikowany co miesiąc od 1991 r. przez firmę Ipsos Polska. Podstawą dla obliczeń wskaźnika są wyniki ankiet kierowanych do reprezentatywnej grupy 1000 Polaków w wieku od 15 lat wzwyż.
Podobne wskaźniki konstruuje się również w innych krajach.
Respondenci subiektywnie oceniają: sytuację gospodarczą kraju, osobistą sytuację materialną, poziom bezrobocia, inflację, skłonność do zakupów trwałych dóbr konsumpcyjnych i poziom oszczędności w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Ponadto przedstawiają swoje prognozy, jak będą kształtować się te czynniki w najbliższych 12 miesiącach.
Ankieta zawiera pięć pytań:
- Jak ocenia Pan(i) zmianę sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu ostatnich 12 miesięcy?
- Jak Pan(i) sądzi, jak sytuacja gospodarcza w Polsce będzie się zmieniać w ciągu najbliższych 12 miesięcy?
- Jak ocenił(a)by Pan(i) sytuację materialną w swoim domu, gdy porówna ją Pan(i) z sytuacją sprzed 12 miesięcy?
- Jak Pan(i) sądzi, jaka będzie sytuacja materialna w Pana(i) domu za 12 miesięcy?
- Czy Pana(i) zdaniem, obecnie jest dobry okres na kupowanie przedmiotów trwałego użytku?
Respondenci wskazują na poprawę, pozostanie bez zmian lub pogorszenie danego czynnika. Na podstawie uzyskanych odpowiedzi wyznacza się różnicę procentów odpowiedzi pozytywnych i negatywnych. Otrzymane wyniki służą określeniu Wskaźnika Optymizmu Konsumentów. Ponadto konstruowane są dwa dodatkowe wskaźniki:
- Indeks Klimatu Gospodarczego (IKG) - dla odpowiedzi na pytania 1 i 2
- Indeks Skłonności do Zakupów (ISZ) - dla odpowiedzi na pytania 3,4,5
Na wartość Wskaźnika Optymizmu Konsumentów ma wpływ wiele czynników, jak ogólna sytuacja gospodarcza, poziom inflacji czy wydarzenia polityczne, np. wybory.
Od 1991 r. do chwili obecnej wystąpiły dwa okresy, kiedy Polacy wykazywali się największym optymizmem. Pierwszy miał miejsce w latach 1995-1997, kiedy następowały pozytywne zmiany w polskiej gospodarce (spadała inflacja, bezrobocie, rosły wynagrodzenia). Późniejsze negatywne zjawiska, m.in. kryzysy ekonomiczne na świecie, wzrost bezrobocia w Polsce, czy załamanie na giełdach z powodu pęknięcia bańki internetowej mocno pogorszyły nastroje wśród ludności, czego dowodem jest spadek wskaźnika o 1/3 licząc od szczytu. Wskaźnik Optymizmu Konsumentów zaczął wzrastać od 2004 r. a jego szczyt na poziomie 112 pkt. odnotowano w marcu 2008 r.