Forfaiting

Jednym z najpoważniejszych ryzyk prowadzenia działalności gospodarczej jest możliwość nie wywiązania się odbiorców towarów lub usług z zobowiązań.

Co to jest forfaiting

Kilka nie zapłaconych w terminie faktur lub utrata należności i w dobrze prosperującej firmie pojawiają się nie zasłużone problemy. Nierytmiczność w spływie należności powoduje więc utratę płynności przedsiębiorstwa ze wszelkimi tego negatywnymi konsekwencjami dla niego samego oraz jego kontrahentów. Rozwiązanie może przynieść forfaiting.
Forfaiting jest definiowany jako nabycie przez instytucję forfaitingową średnio– lub długoterminowej wierzytelności handlowej przed terminem jej płatności, z przejęciem przez nabywcę ryzyka wypłacalności dłużnika. Jest on alternatywnym do kredytu obrotowego czy faktoringu źródłem finansowania cyklu rozliczeniowego pomiędzy dostawcą i odbiorcą.
Przedmiotem transakcji forfaitingowej mogą być wierzytelności spełniające następujące warunki:
-    wynikają z transakcji handlowych lub leasingowych,
-    są bezsporne, nieprzeterminowane i nieobciążone, a ich zbywalność nie jest ograniczona,
-    są zabezpieczone przez bank w jeden z następujących sposobów: poręczenie bankowe na wekslu, gwarancja bankowa, akredytywa, weksel wystawiony przez bank lub weksel trasowany.
Banki w różnorodny sposób regulują warunki, jakie musi spełniać przedsiębiorstwo.  W każdym wypadku wymagane jest, aby wierzytelności  były pozbawione ograniczeń w zbywalności i nie obciążone na rzecz osób trzecich. Ponadto, z uwagi na brak prawa regresu po stronie banku nabywającego wierzytelność, wskazenej jest aby wierzytelności stanowiące przedmiot forfaitingu były zabezpieczone wekslami, akredytywami albo gwarancjami.

W transakcji forfaitingowej występują trzy główne podmioty:
• Forfaiter – nabywca wierzytelności
• Forfetysta – zbywca wierzytelności
• Dłużnik forfaitingowy

Ponadto w transakcji uczestniczy bank dokonujący poręczenia wekslowego a także bank zagraniczny w przypadku forfaitingu zagranicznego.
Poprzez nabycie od forfetysty wierzytelności forfaiter przejmuje w całości ryzyko wypłacalności dłużnika. Forfaiting jest zawsze bez regresu, czyli ostateczne ryzyko ściągnięcia należności od dłużnika spoczywa na forfaiterze.
Nabywane przez forfaitera wierzytelności mogą być w formie weksli własnych dłużnika lub weksli trasowanych wystawionych przez sprzedającego z bezwarunkowym akceptem dłużnika. Przeniesienie następuje w drodze indosu. Weksle mogą być poręczone przez bank (awal) uznany przez nabywcę forfaitera. Zamiast weksli forfaiter może przyjąć faktury handlowe. W tym przypadku musi liczyć się z możliwością wydłużenia okresu ściągania należności a nawet z windykacją, jeżeli dłużnik zwlekałby z wywiązaniem się z zobowiązania. Stąd ten sposób nie jest chętnie praktykowany przez banki. Zaletą weksla jest możliwość szybkiego odzyskania środków finansowych poprzez zdyskontowanie w banku lub przeniesienie w drodze indosu na inne osoby, co pozwala zamknąć transakcję w krótkim terminie.
Forfaiting ma duże znaczenie w obrocie międzynarodowym, w rozliczeniach wynikających z transakcji eksportowych.
Importer przekazuje eksporterowi, jako zapłatę za otrzymany towar, weksel stanowiący zobowiązanie do bezwarunkowego i nieodwołalnego wykonania świadczenia pieniężnego. Eksporter przenosi ten weksel na forfaitera i otrzymuje niezwłocznie zapłatę sumy wekslowej pomniejszonej o dyskonto. Od tej chwili ryzyko realizacji weksla spoczywa na forfaiterze. Ten z kolei przedstawia weksel do banku importera w celu jego zdyskontowania. Dużym powodzeniem w handlu zagranicznym cieszą się weksle trasowane (traty). Tu procedura jest podobna.
W przypadku transakcji eksportowych dokumentem stanowiącym podstawę roszczenia wobec importera może być również nieodwołalna akredytywa dokumentowa. Wypłaty należności dokonuje bank importera, który taką akredytywę otworzył.
Koszt forfaitingu
Usługa forfaitingowa oczywiście kosztuje, i to nie mało. Na jej wycenę mają wpływ takie czynniki, jak: wartość faktury, termin płatności, koszt pieniądza, ryzyko kontrahenta. Na koszty ponoszone przez dostawcę składają się odsetki i prowizje. Dyskonto przy wykupie weksla jest odpowiednikiem odsetek, które są bezpośrednio powiązane z rynkowymi stopami procentowymi. Do tego bank dolicza swoją marżę, a jej wysokość jest uzależniona od poziomu ryzyka kontrahenta krajowego czy kraju kontrahenta zagranicznego w przypadku eksportu. W tym przypadku forfaiter musi uwzględnić również swoją premię za ryzyko kursowe waluty faktury eksportowej. Koszt transakcji podnosi uczestnictwo drugiego banku, który pełni funkcję poręczyciela, gwaranta lub wystawcy akredytywy.
Wysokie koszty są więc główną wadą forfaitingu. Stąd na korzystanie z takiej usługi mogą pozwolić sobie podmioty posiadające odpowiednio wysokie marże handlowe. Uzyskanie dobrej marży jest zadaniem niejednokrotnie trudnym, gdyż na konkurencyjnym rynku pomiędzy dostawcą i jego kontrahentami toczą się ostre negocjacje o każdy ułamek procenta ceny sprzedaży.

Rynek polskiego forfaitingu

W Polsce forfaiting stanowi na razie rzadko praktykowany sposób pozyskania finansowania. Nie mniej jednak, jego popularność rośnie z każdym rokiem. Transakcjami forfaitingowymi zajmują się m.in.: BRE Bank S.A., Deutsche Bank PBC S.A., Kredyt Bank S.A., Bank BPH S.A., Bank Zachodni WBK S.A.
BRE Bank jest wieloletnim i aktywnym członkiem (pierwszym polskim i długo jedynym) International Forfaiting Association.
Koszt forfaitingu jest pochodną kosztu pieniądza, a ten zależy od rynku i transakcji. Może być oparty o tzw. "average life Libor" albo IRS właściwy dla okresu i waluty. Do tego doliczana jest marża banku,  wynikająca z wyceny przejmowanego ryzyka. Bank pobiera także prowizję administracyjną liczoną od wartości nominalnej każdego dokumentu (np. 0,5%). W przypadku konieczności zablokowania limitu na transakcję na okres produkcji przedmiotu eksportu (np. pół roku) pobierana jest jeszcze prowizja za gotowość  - liczona  od wartości limitu za  faktyczną  liczbę dni.
BRE Bank oferuje również forfaiting importowy, który jest swoistą odmianą forfaitingu właściwego, czyli podejściem do tematu od strony importera i zainicjowaniem transakcji od tegoż końca.
Przedsiębiorcy dokonujący sprzedaży krajowej otrzymają w BRE również klasyczną usługę finansową - dyskonto wierzytelności bez regresu, na zasadach identycznych, jak dla forfaitingu.
Rynek polski jest otwarty na wszelkie usługi i produkty finansowe oferowane na świecie. Rozwój gospodarczy, a zatem poprawa sytuacji przedsiębiorstw będą sprzyjać upowszechnieniu tego rodzaju usługi w naszym kraju.
Perspektywy rozwoju usług forfaitingowych są więc obiecujące i rynek ten będzie wzrastać, również dzięki unowocześnianiu sektora bankowego w naszym kraju oraz wzrostowi świadomości jego korzyści wśród przedsiębiorców.

Zalety forfaitingu

  • skrócenie czasu oczekiwania na należność,
  • poprawa płynności finansowej dostawcy,
  • zabezpieczenie przed ryzykiem finansowym,
  • eliminacja skutków inflacji,
  • brak zmiany struktury pasywów,
  • poprawa wskaźnika rotacji należności oraz rentowności aktywów i sprzedaży,
  • uniknięcie potrzeby zaciągania kredytu lub otwierania linii kredytowej,
  • możliwość zaoferowania odbiorcom korzystnych terminów płatności, co czyni ofertę dostawcy konkurencyjną i w efekcie pozwala na pozyskanie większej liczby klientów,
  • brak prawa regresu ze strony forfaitera,
  • eliminacja ryzyka kursowego i politycznego (w przypadku eksportu),
  • możliwość prowadzenia eksportu do krajów o dużym ryzyku kredytowym,
  • niewielka ilość formalności i prostota operacji.
     

forfaiting_eksportowy.JPG

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1)    Sprzedaż towaru lub usługi
2)    Przekazanie poręczonego przez bank zagraniczny weksla
3)    Przekazanie weksla do dyskonta w drodze indosu bez regresu
4)    Wypłata sumy wekslowej pomniejszonej o dyskonto
5)    Przekazanie weksla do banku gwarantującego
6)    Przekazanie sumy wekslowej pomniejszonej o prowizję banku gwarantującego
7)    Przekazanie weksla do dłużnika
8)    Przekazanie pełnej sumy wekslowej