Pożyczka hipoteczna jest umową, na mocy której bank stawia określoną kwotę do dyspozycji pożyczkobiorcy a ten zobowiązuje się do jej zwrotu po upływie określonego terminu.
Pożyczka hipoteczna udzielana jest bez wskazania konkretnego celu, na który będą wydane pieniądze. Czas trwania pożyczki może trwać kilka miesięcy, lat lub nawet kilkadziesiąt lat.
Zabezpieczeniem pożyczki hipotecznej jest hipoteka na nieruchomości, która stanowi zabezpieczenie roszczeń banku w stosunku do kredytobiorcy. Zapewnia to wpis w księdze wieczystej nieruchomości dłużnika lub osoby trzeciej. Bank, będacy wierzycielem może dochodzić zaspokojenia z tej nieruchomości.
Istnieją dwa rodzaje hipoteki: zwykła i kaucyjna.
Hipoteka zwykła jest ustanawiana, jako zabezpieczenie wierzytelności pieniężnych o określonej, stałej wartości pieniężnej.
Hipoteka kaucyjna jest ustanawiana dla zabezpieczenia wierzytelności pieniężnych, o wysokości zmiennej, zależnej np. od kursu walutowego. Stosowana przy pożyczkach denominowanych w walucie obcej.
Stosowanym przez banki wskaźnikiem przy udzielaniu pożyczki hipotecznej jest
LTV (z ang. Loan to value). Stanowi on relację kwoty pożyczki do wartości nieruchomości stanowiącej jej zabezpieczenie. Im wskaźnik LTV jest niższy, tym niższe oprocentowanie pożyczki można uzyskać. Zaciągając pożyczkę denominowaną w walucie obcej należy liczyć się z ryzykiem walutowym. Umocnienie złotego przyniesie nam korzyści, w przeciwnym wypadku raty staną się wyższe. Stąd biorąc nawet niskooprocentowaną pożyczkę w walucie obcej można ponieść stratę, w efekcie czego może okazać się ona droższa niż pożyczka w złotych. Pozbawiona ryzyka walutowego jest pożyczka hipoteczna zaciągnięta w walucie , w której osiągamy przychody.
W przypadku niererminowych spłat lub zaniechania spłat rat bank uruchamia procedurę windykacyjną. W skrajnym przypadku może zająć hipotekę. Odpowiednia adnotacja jest zamieszczana również w rejestrze Biura Informacji Kredytowej (BIK). Zatem w przypadku problemów finansowych należy niezwłocznie skotaktować się z bankiem oraz negocjować polubowane rozwiązanie problemu. Najlepiej uzgodnić karencję w spłacie rat kapitałowych. W takim okresie spłacać należy tylko odsetki.