Najnowsza historia złota - Moneymarket.pl

: Autor: Jan Mazurek, Główny Analityk Investors; Utworzono: 18 kwiecień 2009

Spis treści

Według Mikołaja Kopernika, jeżeli jednocześnie funkcjonują dwa rodzaje pieniądza, pod względem prawnym równowartościowe, lecz jeden z nich jest postrzegany, jako lepszy od drugiego, wówczas pieniądz lepszy będzie gromadzony a gorszy wejdzie w jego miejsce.

W niniejszym opracowaniu przedstawię, jak zmieniały się ceny złota w obliczu wydarzeń historycznych i ekonomicznych. Okres, w jakim będziemy się poruszać to „nowa era złota”, jaka rozpoczęła się z początkiem demontażu układu z Bretton Woods i trwa po dzień dzisiejszy. Przygotowując niniejsze opracowanie korzystałem z materiałow i danych World Gold Council, Global Insight, US Bureau of the Census, Stooq.com.

Lata 1971 - 1973

Rok 1971 – średnioroczna cena złota 40,81 USD/oz

Na początku roku średnia cena rynkowa złota wyniosła około 38 USD za uncję, kolejne miesiące przyniosły niewielkie wzrosty cen. W dniu 5 maja banki centralne RFN, Szwajcarii, Belgii i Holandii postanowiły, że nie będą dłużej kupować dolarów podczas porannych interwencji. W odpowiedzi cena złota wzrosła z 39,65 do 40,30 USD za uncję.
15 sierpnia prezydent Nixon jako element pakietu stymulującego amerykańską gospodarkę, mając przy tym na celu wzmocnienie dolara, zawiesił oficjalnie wymianę dolara na złoto po 35 USD za uncję.
W dniach 17-18 grudnia ministrowie finansów państw G10 uzgodnili nowe parytety dla swych walut (Smithsonian Agreement). Przedstawiciel Stanów Zjednoczonych zobowiązał się zwrócić do Kongresu aby ten zaakceptował wzrost oficjalnej ceny złota z 35 do 38 dolarów za uncję. W grudniu 1971 r. średnia cena złota wyniosła 43,48 USD.

Rok 1972 - średnioroczna cena złota 58,22 USD/oz

Ceny złota dalej wzrastają, w kwietniu sięgają poziomu 50 USD. W maju Związek Radziecki i Republika Południowej Afryki czasowo wstrzymują sprzedaż złota, kierując część produkcji do swoich oficjalnych rezerw. Zahamowanie podaży powoduje ożywienie rynku spekulacyjnego. Ceny złota gwałtownie rosną z 50 do 57 USD za uncję w połowie maja. Na początku sierpnia cena złota osiągnęła szczyt 69,30 USD, co było reakcją na informację, że kilka krajów Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej zamierza stosować cenę wyższą, niż oficjalna przy wycenie swoich rezerw.
W następnych miesiącach mieliśmy do czynienia z korektą na rynku złota, która sprowadziła je do poziomu bliskiego 65 USD za uncję. Jednak była to cena o 48 proc. wyższa, niż na początku roku, co świadczy, że był to dobry rok dla złota.

Rok 1973 - średnioroczna cena złota 97,80 USD/oz

W styczniu na rynku złota utrzymuje się duża zmienność – ceny oscylują w zakresie 64 – 127 USD. Już wiadomo, że Stany Zjednoczone mają problemy gospodarcze. W następnym miesiącu komunikują o olbrzymim deficycie handlowym, co intensyfikuje rynek spekulacyjny. Cena złota osiąga poziom 70 dolarów w pierwszej dekadzie lutego. Kilka dni później, 13 lutego USA ogłaszają plan dewaluacji dolara o 10 proc. Złoto miałoby oficjalnie kosztować 42,22 USD. Na rynku cena złota skacze do 92 USD w dniu 23 lutego. W pierwszej połowie marca większość banków centralnych wstrzymuje handel walutowy według sztywnego parytetu i wprowadza płynne kursy. Brak zaufania do płynnych kursów stymuluje popyt na złoto. Zaczyna rosnąć również inflacja w Stanach Zjednoczonych, która na koniec roku była blisko 9 proc. Jak wiadomo, jest ona czynnikiem pobudzającym ceny złota.
W pierwszych dniach czerwca cena złota osiąga rekordowy poziom 127 USD, co jest również wynikiem liberalizacji rynku złota w Japonii oraz spadku wartości dolara.
W sierpniu Stany Zjednoczone i RFN mówią o możliwości wprowadzenia sprzedaży złota monetarnego na wolnym rynku. To spowodowało korektę cen ze 117 USD do poziomu 94 USD w połowie miesiąca.
We wrześniu Kongres USA znosi zakaz posiadania złota przez obywateli, złoto lekko podrożało - na początku października jego cena wynosiła około 100 USD. W dniu 6 października, podczas żydowskiego Święta Pojednania (Yom Kippur), Egipt i Syria dokonują niespodziewanie ataku wojskowego na Izrael. Kilka dni później Organizacja Arabskich Krajów Eksportujących Ropę Naftową, ang. Organization of Arab Petroleum Exporting Countries (OAPEC ) zakomunikowała, że nie będzie sprzedawać ropy naftowej do krajów popierających Izrael, co spowodowało skok cen tego surowca do 12 USD za baryłkę. Cena złota wzrosła niewiele, do 103 USD za uncję, lecz pod koniec miesiąca powróciła do 100 USD.
W listopadzie podwójny rynek złota został formalnie zaniechany przez jego siedmiu uczestników: Wielką Brytanię, RFN, Szwajcarię, Holandię, Belgię, Włochy, Stany Zjednoczone. Był to kolejny krok w kierunku rozwoju wolnego rynku złota.

Lata 1974 - 1976

Lata 1974-1976 upływają pod znakiem największej recesji w Stanach Zlednoczonych od zakończenia II Wojny Światowej, a ceny ropy naftowej znajdowały się na poziomach czterokrotnie wyższych niż kilka lat wcześniej. Światowa produkcja złota spadła o 15 proc. w porównaniu z 1970 r. do poziomu poniżej 1250 ton rocznie.

Rok 1974 – średnioroczna cena złota 158,93 USD/oz

W pierwszych miesiącach ceny złota kontynuują wzrosty, co jest m.in. efektem kryzysu ekonomicznego na świecie. W Stanach w wysokim tempie wzrasta inflacja, która w następnych miesiącach przekroczy 12 proc. Jedną z głównych jej przyczyn są wysokie ceny ropy naftowej. Ludność dostrzega wartość złota, jako aktywa zapewniającego zabezpieczenie przed inflacją.
W kwietniu cena złota sięga 180 USD za uncję. Na świecie następuje zacieśnienie polityki monetarnej, co powoduje sprzedaż złota przez banki ratujące płynność finansową. Cena kruszcu spada do poziomu 130 dolarów w lipcu.
W połowie roku Związek radziecki ogranicza sprzedaż złota. Natomiast bank centralny RPA, zatrzymuje znaczną część rodzimej produkcji złota. Warto dodać, że kraj ten był wówczas największym producentem złota dostarczając 60 proc. światowej produkcji.
W sierpniu po ujawnieniu skandalu politycznego określanego mianem Afery Watergate, prezydent Nixon rezygnuje z urzędu. W Owalnej Komnacie Białego Domu zasiada Gerald Ford. Ostatnie miesiące roku upływają pod znakiem silnej pozycji złota - w grudniu kosztuje ono już 190 dolarów za uncję.

Rok 1975 – średnioroczna cena złota 160,90 USD/oz

W Stanach Zjednoczonych widać oznaki końca kryzysu, spada inflacja a Fed zaczyna luzować politykę monetarną. Jednak poziom bezrobocia jest wysoki – około 9 proc. Kongres znosi ostatecznie zakaz kupowania, sprzedawania i posiadania złota przez obywateli. Zostaje zorganizowana pierwsza aukcja złota, która z powodu jeszcze dość trudnej sytuacji ekonomicznej, nie odnotowała sukcesu. Stany Zjednoczone zwiększają eksport złota.
W sierpniu państwa G10 uzgodniły, że nie będą zwiększać rezerw złota w Międzynarodowym Funduszu Walutowym. Ponadto postanowiono o sprzedaży 1555 ton złota, co stanowiło 1/3 rezerw Funduszu. Cena złota spadła do poziomu 130 USD. Należy dodać, że w ciągu roku inflacja w USA obniżyła się o 3 punkty procentowe do poziomu 7 proc., co również nie sprzyjało wysokim notowaniom złota.

Rok 1976 – średnioroczna cena złota 124,76 USD/oz

Następuje dalsza poprawa sytuacji ekonomicznej na świecie, również w USA. Spada dalej inflacja oraz nieznacznie bezrobocie. Przez kilka pierwszych miesięcy cena złota znajduje się na poziomie 130 USD.
W czerwcu Międzynarodowy Fundusz Walutowy przeprowadza pierwszą aukcję, oferując 121 ton złota. Powoduje to spadek notowań złota - w sierpniu jego cena zeszła poniżej 110 USD. W ostatnich miesiącach następuje niewielkie odbicie, co jest spowodowane m.in. wzrostem popytu ze strony jubilerów z Bliskiego Wschodu. W grudniu złoto kosztuje średnio 134 dolarów za uncję.

Lata 1977 - 1979

Złoto należy do grupy metali ciężkich. Jest dwa o pół razy cięższe od żelaza, jego masa właściwa wynosi 19,2 g na centymetr sześcienny. Oznacza to, że podniesienie kostki sześciennej o długości krawędzi 16 cm nastręczałoby niejednemu mężczyźnie poważne kłopoty, natomiast ze złotą kostką o krawędzi 25 cm mógłby się zmierzyć jedynie Mariusz Pudzianowski. Dotychczas wydobyte przez człowieka złoto o masie 160 tys. ton można zmieścić w sześcianie o krawędzi 20 m.

W tej części przedstawię kolejne trzy lata „nowej ery złota”, kiedy wznosiło się na coraz wyższe poziomy cenowe. W efekcie złoto podrożało trzy i pół razy. Jednocześnie światowa produkcja spadła o 15 proc. w porównaniu z 1970 r., do poziomu poniżej 1250 ton rocznie.

Rok 1977 – średnioroczna cena złota 147,79 USD/oz

MFW upłynnił 188 ton złota, przy czym łączne wyprzedaże rezerw sięgnęły 241 ton. Jednocześnie wzrasta produkcja złota szczególnie w Ameryce Północnej i Europie. Jednak w większym tempie rośnie wartość prywatnych inwestycji w kruszec, czego motorem jest niepewność ekonomiczna i polityczna na świecie.
W sierpniu MFW podjął decyzję o odbudowie zapasów złota przez członków funduszu zgodnie z umową z sierpnia 1975 r. Dotyczyło to 25 milionów uncji złota, które miałoby zostać alokowane wśród członków MFW, proporcjonalnie do stanu posiadania na koniec sierpnia 1975. Złoto miało być sprzedane zainteresowanym po cenie 56 USD za uncję. Był to dobry rok dla złota, jego cena wzrosła od 132 do 160 dolarów.

Rok 1978 – średnioroczna cena złota 193,41 USD/oz

W ciągu pierwszego półrocza podrożało o 15 USD. Zapewne wzrosty ceny byłyby wyższe, lecz w maju Stany Zjednoczone przeprowadzają kilka aukcji sprzedając na nich 126 ton złota, natomiast MFW upłynnił 182 tony.
Popyt na złoto jest wspierany wzrastającą inflacją w USA, która od maja do grudnia wzrosła od 7 do 9 proc. Ludzie uznali, że kruszec stanowi aktywo zabezpieczające przed skutkami spadku wartości dolara.
W czwartym kwartale swą siłę pokazał popyt inwestycyjny z Bliskiego Wschodu. Coraz bardziej popularne stawały się instrumenty pochodne, z których wiele opiewało na złoto, co stwarzało nowe możliwości rozwoju inwestycji. Złoto osiągnęło rekordową cenę na koniec października w wysokości 272,75 USD.
We wrześniu w Iranie został wprowadzony stan wojenny. Rosną napięcia społeczne w tym kraju, demonstracje są brutalnie tłumione przez szacha Mohammada Reza Pahlawi’ego. Iran jest krajem bardzo ważnym dla gospodarki światowej, opartej na ropie, której cena od kilku miesięcy pikowała do góry. A droga ropa oznacza wzrost inflacji. Wzrastała więc aktywność inwestycyjna na rynku złota i jego notowania.
W połowie grudnia USA i Chińska Republika Ludowa ogłaszają komunikat w sprawie zerwania przez USA stosunków dyplomatycznych z Tajwanem i nawiązaniu ich z ChRL. Powstałe z tego powodu napięcia polityczne przyczyniły się później do wzrostu popytu na złoto, które jest traktowane przez ludzi, jako bezpieczna przystań na trudne czasy.

Rok 1979 – średnioroczna cena złota 304,68 USD/oz

Był to kolejny rok rekordów cenowych złota, czemu sprzyjała pogarszająca się sytuacja gospodarcza i polityczna na świecie. Wiele niekorzystnych procesów zostało zapoczątkowanych w poprzednim roku.
W styczniu szach Iranu jest zmuszony opuścić kraj. Do władzy dochodzi Chomeini, który w kwietniu proklamuje Republikę Islamską. W tym samym miesiącu Stany Zjednoczone zrywają stosunki dyplomatyczne z Iranem. Do lipca średniomiesięczna cena złota wzrasta o 55 dolarów na uncji. Po krótkiej letniej przerwie złoto osiąga coraz wyższe poziomy.
W listopadzie 66 dyplomatów i obywateli USA staje się zakładnikami w amerykańskiej ambasadzie w Teheranie. Rosną napięcia na linii USA – Iran. Stany Zjednoczone wstrzymują aukcje złota. Średnia cena złota za listopad zbliżyła się do 400 USD.
W grudniu wojska sowieckie rozpoczynają inwazję na Afganistan, rosną napięcia na linii Wschód-Zachód. Inflacja w Stanach Zjednoczonych przekroczyła 13 proc. Złoto pikuje do góry, osiągając cenę 512 USD na koniec roku. Średnia cena za grudzień wyniosła 456 USD za uncję.

Lata 1980 - 1982

Od zarania ludzkości złoto inspirowało ludzką wyobraźnię. Najstarsze złote wyroby znaleziono na cmentarzysku pod Warną – pochodziły z epoki neolitu. Złoto znane było Sumerom, Etruskom, Egipcjanom, Azjatom. Wykonywano z niego ozdoby, biżuterię przedmioty kultu religijnego. Wyroby ze złota znaleziono tam, gdzie była starożytna Mezopotamia. Złoto miało uznanie w Dalekiej Azji - złoty Budda z Bangkoku waży 5,5 ton. Dech zapiera złota, 11-kilogramowa maska Tuttenhamona, znaleziona w Dolinie Królów nad Nilem. Złote figurki i biżuterię wykonywali Aztekowie i Inkowie. 50 kg złota zużyto na zdobienia w Zamku Królewskim w Warszawie.

Wkraczamy do lat 80-tych, które na początku stanowiły gorący okres historii świata. Na Bliskim Wschodzie rozpoczyna się wojna, w Polsce bunty społeczne doprowadzają do powstania niezależnych związków zawodowych, których działalność jest później brutalnie stłumiona przez reżim komunistyczny. Wojska sowieckie okupują Afganistan. Stany Zjednoczone borykają się z problemami gospodarczymi. Nakręcany jest wyścig zbrojeń między USA i ZSRR, rosną napięcia polityczne.

Rok 1980 – średnioroczna cena złota 615 USD/oz

Ceny złota wzrastają już trzeci rok, bijąc kolejne rekordy. Popyt ze strony przemysłu jubilerskiego jest w dalszym ciągu silny, jednak nie tak, jak dwa lata wcześniej. Wzrastają zakupy banków centralnych powiększające oficjalne rezerwy złota o 230 ton.
W styczniu następuje zaostrzenie sytuacji politycznej pomiędzy USA oraz ZSRR z powodu inwazji wojsk sowieckich w Afganistanie. W dniu 21 stycznia cena złota osiąga historyczny szczyt na poziomie 850 dolarów za uncję. Średnia cena za styczeń wyniosła 677 USD. Później następuje gwałtowny spadek notowań kruszcu i w marcu kosztuje on około 480 USD, co oznacza spadek o 43 proc. w ciągu dwóch miesięcy.
Gospodarka amerykańska boryka się z dużymi problemami – spada tempo wzrostu PKB, inflacja w marcu sięga 15 proc.
W kwietniu Stany Zjednoczone przeprowadzają próbę odbicia zakładników w Iranie, jednak bezskuteczną.
W maju Międzynarodowy Fundusz Walutowy piątą już w tym roku aukcją zamyka czteroletni program wyprzedaży złota. Warto dodać, że w ciągu tego okresu Fundusz sprzedał łącznie 732 tony kruszcu.
We wrześniu wojska Iraku zaatakowały Iran, rozpoczęła się ośmioletnia wojna między tymi krajami. Dało to bodziec dla dalszych wzrostów ceny ropy naftowej, która przekroczyła 30 dolarów za baryłkę. Cena złota wzrasta o około 50 dolarów.
W czwartym kwartale spadł popyt ze strony przemysłu jubilerskiego o 120 ton a inflacja w USA obniżyła się do 13 proc. Ostatecznie w grudniu złoto kosztowało średnio 594 USD.

Rok 1981 – średnioroczna cena złota 459 USD/oz

To był zły rok na rynku złota. Jego ceny spadały z miesiąca na miesiąc. Był to efekt działania wielu czynników, w tym spadku inflacji w USA.
W styczniu Ronald Reagan obejmuje urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych, z czym Amerykanie wiążą nadzieję na poprawę sytuacji gospodarczej. Rozpoczyna się nowa era w amerykańskiej gospodarce – reganomika.
20 stycznia po długich pertraktacjach zostają zwolnieni zakładnicy z amerykańskiej ambasady w Teheranie. Za to Stany Zjednoczone odmroziły zagraniczne aktywa Iranu. Następuje poprawa klimatu politycznego. Wyprzedaże rezerw prowadzone przez ZSRR uruchamiają falę wyprzedaży złota. Należałoby jeszcze wspomnieć o styczniowej wypowiedzi szefa Fed, który najchętniej widziałby ceny złota na niższym poziomie.
W wyniku działania wszystkich czynników cena złota spadła w ciągu dwóch miesięcy o 18 proc. do poziomu 500 dolarów.
W lipcu Reagan podpisuje zmiany w prawie podatkowym, które dotyczyły zmniejszenia indywidualnego podatku dochodowego oraz ulg fiskalnych dla przedsiębiorstw. Będzie to skutkować wzrostem deficytu budżetowego.
Fed podnosi stopy procentowe - w czerwcu osiągnęły one poziom 19 proc. Wzrasta zaufanie do dolara i na koniec roku jest on o 10 proc. mocniejszy, licząc na bazie obrotów handlowych. Od czwartego kwartału szybko spada inflacja.
Wskutek działania niekorzystnych dla złota czynników, a także słabego popytu z krajów rozwijających jego cena spadła w okresie całego roku o 28 proc. osiągając ostatecznie poziom 400 dolarów za uncję.

Rok 1982 – średnioroczna cena złota 375 USD/oz

Następuje poprawa sytuacji gospodarczej w USA, reganomika daje pierwsze pozytywne efekty. Inflacja na początku roku wynosi jeszcze blisko 9 proc. jednak będzie spadać w każdych miesiącach. Silny dolar nie sprzyja popytowi na złoto, które z każdym miesiącem jest tańsze.
W kwietniu w Japonii zezwolono na publiczną sprzedaż złota przez banki i firmy zajmujące się obrotem papierami wartościowymi. W Londynie zostaje uruchomiony rynek obrotu kontraktami terminowymi na złoto na bazie funta szterlinga.
Inflacja w USA spada do poziomu 6,5 proc.. Wzrasta jednak stopa bezrobocia, które osiągnie szczyt 10,8 proc. w listopadzie. Cena złota zniżkuje i w drugiej połowie czerwca jest poniżej 300 dolarów.
Druga połowa roku przynosi znaczące odreagowanie na rynku złota. Od października obrót kontraktami terminowymi na złoto w Londynie jest prowadzony w dolarach. Ożywa popyt spekulacyjny na rynku złota. Ostatecznie rok zamyka się na poziomie 457 dolarów za uncję - to wyżej, niż rok wcześniej.

Lata 1983 - 1985

Złotonośne pokłady złota znajdują się również w Polsce, w większości znacznie wyeksploatowane. Ze złota zasłynęła Złotoryja, Złoty Stok, Bolesławiec. W okresie Średniowiecza pozyskano na ziemiach polskich kilkadziesiąt ton złota. Według niektórych szacunków, pod względem zasobności w złotonośne złoża, Polska zajmuje czwarte miejsce w Europie, po Francji, Szwecji i Finlandii. Najwięcej złota znajduje się podobno w Sudetach, odkryto tam 120 miejsc, których zasoby mogą zawierać jeszcze około 100 ton kruszcu.

Przyjrzymy się sytuacji na rynku złota w latach 1983-1985. Na świecie miało miejsce kilka donośnych wydarzeń politycznych, do których można zaliczyć wycofanie izraelskich wojsk z Libanu. Pod koniec 1983 r. Amerykanie dokonują inwazji wojskowej na Grenadę. Bundestag podejmuje decyzję o stacjonowaniu rakiet Pershing II w Niemczech. Relacje między USA i ZSRR pogarszają się. W 1984 Reagan wygrywa kolejne wybory prezydenckie, a w następnym roku na czele KPZR staje Michaił Gorbaczow, autor przebudowy politycznej i gospodarczej ZSRR, tzw. pierestrojki. W Genewie odbył się szczyt radziecko-amerykański. To daje nadzieję na poprawę stosunków między Wschodem i Zachodem. Tymczasem Microsoft zaprezentował nowatorski system operacyjny Windows 1.0. W analizowanym okresie cena złota spadła o 27 proc.

Rok 1983 – średnioroczna cena złota 424 USD/oz

Po styczniowym pikowaniu do góry w lutym cena złota spadła gwałtownie o 100 dolarów. Spadł popyt na złoto w postaci fizycznej z powodu niskiej inflacji - w Stanach Zjednoczonych spadła do poziomu 3,5 proc.
Stabilizuje się sytuacja na Bliskim Wschodzie – w maju podpisano układ pokojowy pomiędzy Izraelem a Libanem, przewidujący wycofanie wojsk izraelskich z Libanu.
Dolar zyskuje na wartości i zaufaniu. Przez cały rok spada popyt na złoto ze strony osób fizycznych, jak również indywidualnych. W Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie powstają fundusze inwestycyjne ukierunkowane w większości na inwestycje w papiery wartościowe powiązane ze złotem, np. akcje spółek zajmujących się produkcją złota. Sektor oficjalny staje się sprzedawcą netto złota po raz pierwszy od 1979 r. Banki komercyjne zawierają ugody z zadłużonymi krajami, co pozwala na redukcję marż odsetkowych.
W październiku następuje inwazja wojsk amerykańskich na Grenadę, co nie ma jednak istotnego wpływu na rynek złota.
W czwartym kwartale cena złota spada poniżej 400 USD, co pobudzi w przyszłości wzrost popytu ze strony jubilerów i przemysłu.

Rok 1984 – średnioroczna cena złota 360 USD/oz

Pogarszają się nastroje wśród inwestorów. Cena złota znajduje się w trendzie spadkowym przez prawie cały rok. W pierwszych miesiącach roku daje o sobie znać popyt na złoto w postaci fizycznej, głównie na Bliskim i Dalekim Wschodzie. Jednak ceny na rynku międzynarodowym zależą od umacniającego się dolara, co skutkuje spadkiem notowań kruszcu. Jednak wraz ze wzrostem wartości dolara zwyżkują ceny złota w niektórych lokalnych walutach, np. w południowoafrykańskim randzie.
Zwiększenie podaży ropy powoduje gwałtowny spadek jej cen, inflacja schodzi na coraz niższe poziomy – w USA poniżej 4 proc. Zmniejsza się aktywność spekulantów, stąd w drugiej połowie roku spadają obroty na kontraktach terminowych opiewających na złoto. Banki centralne stają się sprzedawcami netto złota do sektora prywatnego. Na rynku złota panuje marazm - słabnie zainteresowanie sprzedażą i zakupami. Na koniec roku cena wynosi 308 dolarów za uncję.

Rok 1985 – średnioroczna cena złota 317 USD/oz

Inflacja w Stanach Zjednoczonych jest coraz niższa, około 3,5 proc. Cena złota utrzymuje się na poziomie 300 USD. W kwietniu następuje niewielki wzrost notowań, o około 25 dolarów, co jest efektem stosunkowo dużego popytu ze strony inwestorów indywidualnych i chwilowego osłabienia dolara. W późniejszych miesiącach amerykańska waluta umocniła się, co nie sprzyjało wzrostowi cen złota.
W kolejnych miesiącach banki centralne kupują więcej złota niż sprzedają, odbudowując swoje rezerwy po wyprzedażach rozpoczętych przed dwoma laty.
We wrześniu Stany Zjednoczone wprowadzają sankcje gospodarcze wobec Republiki Południowej Afryki. Rosną napięcia polityczne, bank centralny RPA podejmuje decyzję o wstrzymaniu bicia złotego Krugerranda. Czołową monetą bulionową na rynku staje się kanadyjski Maple Leaf.
We wrześniu kraje G5 (Francja, Japonia, RFN, USA, Wielka Brytania) podejmują decyzję o wprowadzeniu regulacji kursów wymiany walut, co jest reakcją na znaczne przewartościowanie dolara (Plaza Agreement).
W grudniu pojawiła się pierwsza fala trendu wzrostowego, która na koniec roku wyniosła cenę złota do poziomu 327 dolarów.

Lata 1986 - 1988

Złotonośne pokłady złota znajdują się również w Polsce, w większości znacznie wyeksploatowane. Ze złota zasłynęła Złotoryja, Złoty Stok, Bolesławiec. W okresie Średniowiecza na ziemiach polskich pozyskano kilkadziesiąt ton złota. Według niektórych szacunków, pod względem zasobności w złotonośne złoża, Polska zajmuje czwarte miejsce w Europie, po Francji, Szwecji i Finlandii. Najwięcej złota znajduje się podobno w Sudetach, odkryto tam 120 miejsc, których zasoby mogą zawierać około 100 ton kruszcu. Dziś każdy może uczestniczyć w zawodach w płukaniu złota organizowanych przez Polskie Bractwo Kopaczy Złota ze Złotoryi.

Przyjrzyjmy się sytuacji na rynku złota w latach 1986-1988, która w znacznej mierze zależała od ówczesnych wydarzeń politycznych i ekonomicznych na świecie.

W analizowanym okresie ociepleniu ulegają stosunki między USA i ZSRR. Z drugiej strony na świecie wzmagają się protesty przeciwko polityce Apartheidu w RPA. W Berlinie Wschodnim mają miejsce jedne z najpoważniejszych zamieszek politycznych po wojnie, a w Zatoce Perskiej dochodzi do konfliktu amerykańsko – irańskiego. ZSRR rozpoczął wycofywanie wojsk z Afganistanu a Reagan przybywa z wizytą do Moskwy. Przywódcy obu mocarstw nawiązują przyjacielskie stosunki. Świat staje się bezpieczniejszy.

Rok 1986 – średnioroczna cena złota 368 USD/oz

W styczniu Stany Zjednoczone zamrażają aktywa Libii i zrywają stosunki gospodarcze z tym krajem. Sytuacja polityczna zaostrza się po zbombardowaniu przez Amerykanów Trypolisu i Bengazi w kwietniu.
Szybko spada inflacja w USA, która w drugim kwartale wynosi mniej, niż 2 proc. Wzrasta podaż złota, jednak popyt jest silny i złoto szybko znika z rynku. Dużej ilości złota potrzebuje Japonia, która zamierza bić z niego monety z okazji 60-tej rocznicy urodzin Hirohito.
W związku z zapowiedziami Republiki Południowej Afryki o ograniczeniu eksportu złota, będącym reakcją na sankcje gospodarcze, cena złota wzrasta o blisko 1/4 od lipca do października. Przyczyną aprecjacji cen złota jest również ożywienie popytu inwestycyjnego w Ameryce Północnej i Europie w drugiej połowie roku.
Na początku października Senat Stanów Zjednoczonych przegłosował prezydenckie weto wobec ustawy przeciwko Apartheidowi. W grudniu inflacja w USA wynosi 1,1 proc. Jednocześnie złoto na rynku międzynarodowym kosztuje 407 dolarów, co oznacza wzrost ceny o 23 proc. w ciągu roku.

Rok 1987 – średnioroczna cena złota 446 USD/oz

W tym roku nastąpił zwrot na rynku złota. Głównym powodem był wzrost inflacji w USA, która na koniec roku wyniosła 4,4 proc. Lecz nie tylko rosnąca inflacja determinowała zmiany cen złota w tym okresie. Pojawiły się obawy o osłabienie dolara, a to sprzyja złotu. Z drugiej strony na niekorzyść aprecjacji cen złota działała rosnąca podaż, wspomagana przez upowszechniające się pożyczki złota.
Nadszedł dzień 19 października, określany mianem „czarnego poniedziałku”, który przeszedł do historii największych krachów giełdowych. Inwestorzy sprzedawali złoto, aby pozyskać gotówkę na pokrycie wymaganych depozytów zabezpieczających na rachunkach papierów wartościowych. Złoto traci 25 dolarów na uncji w ciągu dwóch tygodni.
W czwartym kwartale pojawia się też czynnik popytowy - rząd francuski kupuje 95 ton złota, gdyż w styczniu 1988 r. wygasają obligacjie rządowe Rente Giscard, indeksowane ceną jednokilogramowych sztabek złota notowanych na paryskiej giełdzie.
W pierwszych dniach grudnia zostaje podpisany pomiędzy USA i ZSRR traktat o likwidacji broni rakietowej średniego zasięgu. Świat staje się bezpieczniejszy. W dniu 14 grudnia notowania złota na londyńskim fixingu przekraczają poziom 500 dolarów. Po niewielkiej korekcie rok zamyka się przy cenie 489 dolarów za uncję złota.

Rok 1988 – średnioroczna cena złota 437 USD/oz

W ciągu pierwszych dwóch miesięcy cena złota spadła o 13 proc. po czym następuje odbicie i w czerwcu przekracza poziom 470 USD. Sprzyja mu utrzymujący się popyt inwestycyjny ze strony inwestorów indywidualnych, głównie z Azji i odradzający się popyt instytucjonalny.
W maju ZSRR rozpoczął wycofywanie wojsk z Afganistanu, a wkrótce Reagan przybędzie z wizytą do Moskwy. Następuje ocieplenie klimatu politycznego na świecie, co skutkuje zmniejszonym zainteresowaniem złotem jako aktywem na trudne i niebezpieczne czasy.
W drugiej połowie roku ceny złota spadają. Jest to również skutek umacniania się dolara - Fed zaczął podwyższać stopy procentowe w odpowiedzi na rosnącą inflację. W późniejszych miesiącach rynek uwierzył, że inflacja została opanowana, a takiej sytuacji spada zainteresowanie złotem. Na początku października złoto kosztuje 400 dolarów. Listopad i grudzień przyniosły wzrosty cen złota wywołane w znacznej mierze zakupami przedświątecznymi oraz rosnącym popytem z Indii. Na koniec roku cena złota wynosiła 412 dolarów. Należy dodać, że na wzrost ceny złota w mijającym roku miał również wpływ bilans zakupów i sprzedaży oficjalnych rezerw złota – zakupy netto wyniosły 285 ton.

Lata 1989 - 1990

Intratną lokatę kapitału stanowią złote monety. Najbardziej znane numizmaty, nazywane również monetami bulionowymi, to: American Gold Eagle, British Gold Sovereign, południowo-afrykański Krugerrand, Wiener Philharmoniker, chińska Panda, kanadyjski Maple Leaf. Osobliwość stanowi australijska seria 11 monet przedstawiających zwierzęta, m.in.: świnię, małpę, węża, a nawet... szczura. Dla Polaków cenne są monety z wizerunkiem Jana Pawła II, wzięciem cieszy się seria "Orzeł Bielik". Złote monety to nie tylko inwestycja w cenny kruszec, to również rosnąca z każdym rokiem wartość kolekcjonerska i sentymentalna, niezależna od sytuacji na giełdach. Z tego powodu ich ceny są wyższe od wartości zawartego w nich złota.

Przyjrzymy się rynkowi złota w latach 1989-1990, na który wpływały burzliwe wydarzenia tamtych czasów. A działo się wiele - historia zmieniła bieg.

Za Oceanem w Białym Domu rozpoczyna prezydenturę George W. Bush. Kolejne miesiące przynoszą upadek systemu komunistycznego. W Polsce trwają obrady „okrągłego stołu” a później są przeprowadzane pierwsze po wojnie demokratyczne wybory, kraj wchodzi na drogę gospodarki wolnorynkowej. Rozpada się ZSRR, padają ostatnie twierdze systemu komunistycznego, ludzie rozbierają mur berliński, jednoczą się dwa państwa niemieckie, Rumuni osądzają byłego dyktatora. Powstają fundamenty nowego ładu ekonomicznego w Europie Wschodniej. Wybucha nowy konflikt w Zatoce Perskiej.

Rok 1989 – średnioroczna cena złota 381 USD/oz

Roczna produkcja złota przekroczyła po raz pierwszy w historii 2000 ton, co oznacza wzrost o 2/3 w ciągu 10 lat. Należy dodać, że tempo wzrostu produkcji kruszcu przekroczyło po raz pierwszy od zakończenia wojny tempo przyrostu ilości ludności na świecie. Na każdego mieszkańca naszego globu przypadało wówczas 0,75 uncji wydobytego w ciągu roku złota.
Australijscy producenci, którzy dostarczają 10 proc. światowej produkcji zawierają transakcje terminowe sprzedaży złota, złoto znajduje się w trendzie spadkowym przez pierwsze dziewięć miesięcy.
W tym okresie miały miejsce wydarzenia, które chwilowo podnosiły cenę. Słabnący dolar oraz czerwcowe krwawe wydarzenia na placu Tienanmen w Pekinie spowodowały, że złoto podrożało o 30 dolarów. W pierwszej dekadzie lipca jego cena była bliska 390 dolarom.
Korekta w miesiącach letnich sprowadza złoto do poziomu 365 USD. Fluktuacje na rynkach finansowych, jakie miały miejsce w czwartym kwartale wyniosły złoto powyżej 400 dolarów za uncję. W ostatnim dniu roku cena zamknięcia wyniosła 405 USD.

Rok 1990 – średnioroczna cena złota 384 USD/oz

Ceny pozostają pod silną presją wyprzedaży dokonywanych przez ZSRR i Chiny. Światowa produkcja złota wzrosła w tym roku o ponad 8 proc., osiągając poziom 2180 ton.
W marcu Indie zakomunikowały o zamiarze zniesienia restrykcji dotyczących posiadania złota przez ludność. Jednocześnie likwidacja dużego banku komercyjnego na Bliskim Wschodzie powoduje, że złoto spada w ciągu kilku dni poniżej 370 dolarów pod koniec marca. Lecz wkrótce następuje odbicie, gdyż Stany Zjednoczone zaczynają wchodzić w recesję, która potrwa osiem miesięcy. Sytuacja ekonomiczna ulega pogorszeniu również w innych krajach.

W pierwszych dniach sierpnia światem wstrząsa informacja o inwazji Iraku na Kuwejt. Wzrasta ryzyko eskalacji konfliktu, gdyż niezwłocznie następuje ingerencja polityczna Stanów Zjednoczonych. Złoto zyskuje, jako "bezpieczna przystań" w niebezpiecznych czasach. W ciągu trzech tygodni jego notowania osiągają poziom 420 dolarów.
W ciągu całego roku zakupy netto sektora oficjalnego stanowiły 66 ton złota. Cena złota na koniec grudnia wyniosła 396 dolarów za uncję trojańską.

Lata 1991 - 1992

Złoto jest w pełni odporne na korozję, swoim blaskiem urzeka nawet po wielu setkach lat przebywania w wilgotnym środowisku. Ulega jedynie mieszaninie kwasu solnego i azotowego, określanej mianem wody królewskiej oraz kwasowi selenowemu. Metal ten wykazuje się również niezwykłymi właściwościami fizycznymi – z jednego grama można wykonać drucik o długości 2,5 km. Złoto daje się także rozklepać na folię o grubości 1/10000 milimetra.

Przyjrzymy się rynkowi złota w latach 1991-1992. Działo się wówczas wiele, historia zmieniała bieg - powstawały systemy demokratyczne oparte na gospodarce rynkowej. Przestaje istnieć RWPG oraz Układ Warszawski. Kuwejt zostaje wyzwolony spod okupacji irackiej, jednak płoną podpalone na rozkaz Saddama Hussajna szyby naftowe. Państwa bloku sowieckiego proklamują niepodległość, ZSRR przestaje istnieć. RPA odchodzi od polityki apartheidu. Amerykańscy marines lądują u wybrzeży Somalii. W Maastricht zostaje podpisany traktat dotyczący utworzenia na terenie Unii Europejskiej obszaru bez granic wewnętrznych.

Rok 1991 – średnioroczna cena złota 362 USD/oz

Rośnie napięcie polityczne między Stanami Zjednoczonymi a Irakiem, w efekcie 17 stycznia wojska amerykańskie rozpoczynają inwazję w Zatoce Perskiej. Jednak nie powoduje to wzrostu ceny złota, które w następnych miesiącach tanieje wskutek zawierania przez kopalnie terminowych transakcji sprzedaży. Cena złota będzie pozostawała w kolejnych miesiącach stosunkowo niska, gdyż na świecie sytuacja gospodarcza jest stabilna, a inflacja niska.
W sierpniu rozpada się ZSRR a Jelcyn ogłasza koniec partii komunistycznej. W referendum na Ukrainie naród postanowił o niepodległości swojego kraju. Rozpad ZSRR powoduje osłabienie napięć politycznych pomiędzy mocarstwami, co zmniejsza zainteresowanie złotem. Tendencja ta jest widoczna na giełdzie amerykańskiej COMEX, gdzie ilość otwartych pozycji na kontraktach terminowych jest najniższa od ośmiu lat. Podobną sytuację można było zaobserwować na giełdzie tokijskiej w ostatnim kwartale.
Na koniec roku złoto kosztowało 355 dolarów.

Rok 1992 – średnioroczna cena złota 344 USD/oz

Przez cały rok cena złota znajduje się w trendzie spadkowym. Popyt na złoto w postaci fizycznej pochodzi głównie od przemysłu jubilerskiego. Pomimo trwającej jeszcze recesji w niektórych krajach wzrósł on o 15 proc. Prym wiedzie południowo-wschodnia Azja. Chiny stają się najbardziej znaczącym konsumentem biżuterii. Indie przeżywają silny wzrost spowodowany liberalizacją gospodarki, co będzie kształtować popyt z tego kraju.
Oficjalne wyprzedaże złota wyniosły prawie 600 ton, w tym Holandia sprzedała 400 ton pod koniec roku. Większość złota zakupiły azjatyckie banki centralne.
W drugiej połowie roku odreagowują prywatne inwestycje, wspomagane przez spadające stopy procentowe oraz wybory prezydenckie w USA. Wybuch kryzysu mechanizmu ERM, jaki miał miejsce we wrześniu, określany mianem „Czarnej Środy”, aktywizuje aktywność inwestycyjną na rynku złota w Europie. Jednak popyt jest niewystarczająco silny, aby odwrócić trend na wzrastający. Cena złota na koniec roku wynosi zaledwie 333 dolary za uncję.

Lata 1993 - 1994

Jedną z form występowania złota są samorodki, czyli grudki lub bryły, stanowiące zazwyczaj stopy ze srebrem lub miedzią. Metale te powstawały razem ze złotem w procesie syntezy termojądrowej we wnętrzu pradawnej gwiazdy. Największy samorodek znaleziono w Australii w 1869 r. Ważył on 78,38 kg i zawierał 71 kg czystego złota. Inny samorodek, o masie 27,21 kg znaleziono w 1980 r. również w Australii, tym razem przy pomocy detektora metali. Znajdował się zaledwie 15 cm pod powierzchnią ziemi. Sprzedany za jeden milion dolarów.

Przyjrzymy się rynkowi złota w latach 1993-1994, kiedy tworzył się nowy układ polityczny i ekonomiczny na świecie.

Rozpada się Czechosłowacja. Stany Zjednoczone i Rosja podpisują układ rozbrojeniowy SALT II. W Białym Domu zasiada nowy prezydent. Rosną napięcia w Jugosławii, ONZ wprowadza restrykcje gospodarcze. W życie wchodzi porozumienie NAFTA, co spotyka się z protestami społecznymi w Meksyku. Rada Bezpieczeństwa ONZ podejmuje decyzję o przedłużeniu sankcji nałożonych na Irak. Wchodzi w życie układ z Maastricht – powstaje Unia Europejska.

Rok 1993 – średnioroczna cena złota 360 USD/oz

W Białym Domu na fotelu prezydenckim zasiada Bill Clinton. W lutym ma miejsce krwawy zamach bombowy na World Trade Center w Nowym Jorku. Cena złota nie reaguje na te wydarzenia.
W marcu w Ameryce Północnej i Europie uaktywnił się popyt inwestycyjny na złoto, co powoduje wzrost jego ceny, która w sierpniu dochodzi do 410 dolarów. Rosnąca cena złota to również efekt braku wyprzedaży oficjalnych rezerw banków centralnych oraz zawierania transakcji zabezpieczających przez producentów (producer hedging).
W odpowiedzi na rosnące ceny spada popyt ze strony przemysłu jubilerskiego oraz wolumen zakupów złotych sztabek. Jak się okaże, będzie to piąty już z rzędu rok, kiedy banki centralne są sprzedającymi netto.
Tymczasem kończą się sankcje gospodarcze nałożone na RPA. Kraj ten będzie sprzedawać złoto na rynkach światowych. Należy dodać, że RPA jest w dalszym ciągu światowym liderem w produkcji złota, z udziałem na poziomie 25 proc.
W sierpniu rząd chiński wprowadza program, którego celem jest schłodzenie gospodarki, w wyniku czego spada popyt na złoto płynący z tego kraju. Cena złota zniżkowała w ciągu półtora miesiąca do 346 dolarów. W połowie września trend się zmienia na wzrostowy, co jest efektem m.in. zawierania transakcji terminowych przez Chiny, które zamierzają ustalić kursy wymiany juana w styczniu następnego roku. Cena złota na koniec roku wynosi 390 dolarów.

Rok 1994 – średnioroczna cena złota 384 USD/oz

Zmniejszyły się znacząco wyprzedaże złota dokonywane przez banki centralne.
Jednocześnie po raz pierwszy od 1970 r. spadła produkcja złota – o 20 ton w ciągu roku. Zwiększyła się jednocześnie podaż złota pochodzącego ze skupu złomu, głównie na Bliskim Wschodzie, co było skutkiem problemów gospodarczych i zubożenia tamtejszych społeczeństw.
W styczniu problemy polityczne w Korei powodują spadki na giełdach azjatyckich i zaktywizowanie się spekulantów. W kwietniu w związku ze zbliżającymi się wyborami w Afryce Południowej ożywia się lokalny rynek inwestycyjny. We wrześniu cena złota osiąga roczne maksimum, co jest wywołane obawami o złe wyniki bilansu handlowego Stanów Zjednoczonych i w konsekwencji możliwość osłabienia dolara. W listopadzie szósty już raz Fed podnosi stopy procentowe, co będzie implikować przyszłe spadki ceny złota. W efekcie rok zamyka się przy cenie złota na poziomie 383 dolarów, tj. 10 dolarów niżej, niż na początku roku.

Lata 1995 - 1996

Lecznicze właściwości złota znali już starożytni. Paracelsus zalecał stosowanie preparatów złota przy terapii chorób wenerycznych, trądu, ropiejących ran i padaczki. Przez wiele wieków związki złota wykorzystywano do leczenia kiły, chorób zakaźnych, serca, gruźlicy. Dziś służą one leczeniu niektórych schorzeń, jak zapalenie stawów a izotop tego metalu leczy niektóre nowotwory. Skuteczną metodą leczenia zapalenia gruczołów powieki, tzw. jęczmienia, jest pocieranie jej złotą obrączką. Cienkie listki 23 karatowego złota pływają w likierze Goldwasser , którego produkcję rozpoczęto wiele lat temu w Gdańsku. Ich spożycie wraz z trunkiem nikomu nie zaszkodzi.

Przyjrzymy się rynkowi złota w okresie 2005-2006, kiedy osiągnęło ono kolejne historyczne rekordy cenowe.

W Polsce jest przeprowadzona denominacja złotego. Poszerza się Unia Europejska o Austrię, Szwecję i Finlandię. W Tokio i Oklahomie mają miejsce krwawe zamachy terrorystyczne. W Kobe trzęsie się ziemia a operacje na instrumentach pochodnych prowadzone przez maklera Nicka Leesona doprowadzają najstarszy brytyjski bank Barings do ruiny finansowej. Clinton podpisuje dekret nakładający embargo na handel z Iranem. W Atlancie toczą się XXVI Letnie Igrzyska Olimpijskie. W Afganistanie władzę przejmują Talibowie.

Rok 1995 – średnioroczna cena złota 384 USD/oz

Wzrasta wartość transakcji hedgingowych zawieranych przez producentów do 461 ton złota. Jednak silny popyt na złoto doprowadził do sytuacji, kiedy cena złota przewyższała przez krótki okres czasu notowania kontraktów terminowych, co określane jest mianem backwardation. W tym roku zwiększyły się wyprzedaże oficjalnych rezerw do 700 ton, jednak popyt był tak silny, że bez problemu zaabsorbował dodatkową podaż.
W styczniu miały miejsce dramatyczne wydarzenia w Japonii. Najpierw atak terrorystyczny gazem sarin w tokijskim metro a później trzęsienie ziemi w Kobe zdestabilizowało lokalny rynek finansowy, co ożywiło inwestycje w złoto w Japonii.
Pod koniec roku ceny złota zaczęły zwyżkować, głownie z powodu zamykania transakcji zawartych wcześniej transakcji zabezpieczających (producer dehedging) oraz zwiększenia aktywności inwestorów. Kurs złota na koniec roku wynosi 387 dolarów za uncję i jest nieznacznie wyższy niż 12 miesięcy wcześniej.

Rok 1996 – średnioroczna cena złota 387 USD/oz

Fed dokonuje obniżki stóp procentowych o 25 pb. Wiodący producent złota Barrick Gold Corporation informuje o redukcji pozycji zabezpieczających (hedge book), aż o jedną trzecią. Cena złota szybko rośnie, osiągając na początku lutego szczyt 415 dolarów. Następnie następuje równie gwałtowny spadek o 15 dolarów.
W marcu belgijski bank centralny dokonuje transakcji sprzedaży innemu bankowi 203 ton złota, co powoduje spadek jego ceny.
W czerwcu cena złota znajduje się pod presją informacji o planowanej sprzedaży rezerw przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, który potrzebuje gotówki aby pokryć zobowiązania najbardziej zadłużonych krajów. Ostatecznie w połowie roku złoto kosztuje 380 dolarów za uncję. We wrześniu ma miejsce atak wojsk irackich na terytorium kurdyjskie, co wywołuje natychmiastową reakcję USA. W reakcji na to wydarzenie złoto tanieje. Jednak rezygnacja MFW z planowanej sprzedaży rezerw powoduje zahamowanie spadków i niewielki wzrost jego ceny.
W ostatnim kwartale wzrastająca ilość transakcji hedgingowych zawieranych przez producentów oraz duża ilość krótkich sprzedaży powoduje, że złoto jest pod presją spadków i ostatecznie jego cena na koniec grudnia znajduje się na poziomie 370 dolarów.

Lata 1997 - 1998

W naszym kraju działa od 1993 r. Polskie Bractwo Kopaczy Złota z siedzibą w Złotoryi – określanej mianem stolicy polskiego złota. Członkiem tej organizacji może zostać każda zacna osoba, której leży na sercu dobro regionu oraz kraju, czytamy na stronie internetowej PBKZ. Bractwo organizuje co roku zawody w płukaniu złota, co służy promocji regionu a uczestnikom dostarcza sporo emocji i zabawy, a czasami korzyści. Szacuje się, że członkowie Bractwa pozyskują łącznie pół kilograma złota rocznie.

Przyjrzymy się rynkowi złota w latach 1997-1998. Jak się okazuje, ówczesne wydarzenia miały niewielki wpływ na notowania złota.

Peruwiańskie siły bezpieczeństwa odbiły z rąk członków marksistowskiej organizacji terrorystycznej siedzibę ambasadora Japonii. Hongkong staje się Specjalnym Regionem Administracyjnym ChRL. Terroryści mordują kilkudziesięciu turystów w egipskim Luxorze. Pakistan dołączył do państw dysponujących bronią jądrową.

Rok 1997 – średnioroczna cena złota 331 USD/oz

Inflacja w Stanach spada z każdym miesiącem – od 3 proc. do 1,7 proc. na koniec roku, co nie będzie sprzyjać silnej pozycji złota. Dynamika wzrostu PKB wynosi około 4,2 proc. r/r. Clinton podpisuje ustawę o ulgach podatkowych. W lipcu cena złota spada do 318 dolarów, co jest reakcją na informację podaną przez Bank Australii o sprzedaży 2/3 rezerw złota.
Kryzys rynków azjatyckich, jaki wystąpił w drugiej połowie roku miał negatywny wpływ na zakupy biżuterii, szczególnie na dalekim i Bliskim Wschodzie. Straciły też lokalne waluty z powodu wycofywania kapitału z tych rynków. Odbiło się to niekorzystnie na notowaniach złota.
W październiku Bank Szwajcarii decyduje o sprzedaży 1400 ton złota, co powoduje spadek jego notowań z 330 do 310 dolarów. Na koniec roku złoto jest notowane po 290 dolarów za uncję.

Rok 1998 – średnioroczna cena złota 294 USD/oz

Jest to kolejny rok bardzo niskiej inflacji w USA, która spadła poniżej 1,5 proc., przy czym wzrost PKB utrzymuje się na poziomie sprzed roku poprzedniego. Południowa Korea oferuje lokalnej ludności obligacje denominowane w wonach w zamian za złoto, co powoduje zwrot 200 ton kruszcu.
W sierpniu w Rosji wybucha kryzys walutowy, spadają indeksy giełdowe na świecie. Jednak nie ma to znaczącego wpływu na cenę złota, którego cena zmienia się w przedziale 250-260 USD.
Wkrótce świat obiega sensacyjna wiadomość – ogromne straty poniósł fundusz hedgingowy LTCM, zarządzany przez dwóch laureatów Nagrody Nobla z dziedziny ekonomii. Aby zapobiec kryzysowi finansowemu interweniuje Fed. Cena złota lekko zwyżkuje osiągając poziom 300 dolarów za uncję.
W grudniu szwajcarski parlament podejmuje uchwałę o rozdzieleniu franka od złota. Rok kończy się dla złota na jeszcze niższym poziomie - 288 dolarów. Średnia roczna cena złota w mijającym roku była najniższa od 10 lat.

Lata 1999 -2000

Odkrycie Ameryki wraz z jej bogatymi złożami metali szlachetnych miało duże znaczenie dla nowożytnej Europy. Statki hiszpańskie, załadowane zarówno złotem, jak i srebrem, przybijały do Sewilli, skąd część kruszców wędrowała do skarbca Króla Hiszpanii, a pozostałe sprzedawano w innych krajach. Jednak nagły wzrost ilości złota w Hiszpanii przyczynił się, jak na ironię, do poważnych perturbacji w gospodarce tego kraju.

Przyjrzymy się rynkowi złota w latach 1999-2000, kiedy coraz szybciej rosła bańka internetowa.
Kończy się tysiąclecie, nasilają się obawy związane z tą mityczną datą, a także o ciągłość pracy systemów komputerowych. Trwają krwawe walki na Bałkanach, rozpoczyna się interwencja wojsk NATO w Serbii. Prezydentem Rosji zostaje Władimir Putin. Po 22 latach okupacji wojska izraelskie wycofują się z południowego Libanu. W Sydney przeprowadzono Letnie Igrzyska Olimpijskie. Kończą się 55-letnie rządy komunistyczne w Jugosławii. Wybory w USA wygrywa George Bush.

Rok 1999 – średnioroczna cena złota 278 USD/oz

Rosną ceny akcji na giełdach, prym wiodą spółki funkcjonujące w sferze nowoczesnych technologii (bańka internetowa), drożeje ropa. W kolejnych miesiącach wzrasta inflacja w Stanach Zjednoczonych. W maju Wielka Brytania informuje o zamiarze sprzedaży 415 ton złota. Cena kruszcu spada i w lipcu osiąga najniższy od 20 lat poziom – 253 dolary za uncję trojańską.
We wrześniu zostaje podpisana umowa między bankami centralnymi (Central Bank Gold Agreement, „CBGA”), w której określono limity wyprzedaży złotych rezerw do 400 ton każdego roku, które będą obowiązywać w ciągu kolejnych pięciu lat. Cena złota dynamicznie wzrasta i w październiku osiąga na krótko szczyt 325 dolarów, co oznacza wzrost o 24 proc.
Z drugiej strony nasilają się operacje pożyczek złota, o czym świadczy wzrost rat leasingowych dla tego kruszcu. Spekulanci grający na spadek cen złota pożyczają je w celu odsprzedaży na rynku, co zwiększa podaż. Cena złota spada i jeszcze w tym samym miesiącu znajdzie się poniżej 300 dolarów. Na koniec roku złoto jest notowane po 288 dolarów za uncję.

Rok 2000 – średnioroczna cena złota 279 USD/oz

W lutym cena złota wzrosła raptownie do 312 dolarów po ogłoszeniu przez dwóch znaczących producentów złota, że nie będą oni zawierać dodatkowych transakcji hedgingowych, które polegają na zajęciu krótkiej pozycji w kontraktach terminowych, które wyzwalają presję na spadek ceny aktywa bazowego kontraktu. Taka informacja była więc korzystna dla złota.
Rajd cenowy w górę trwał krótko i już w kwietniu, na wieść o planowanej sprzedaży złota przez bank centralny Holandii, notowania złota spadły do poziomu 275 dolarów.
W połowie roku drastycznie obniżyło się tempo wzrostu gospodarczego w Stanach Zjednoczonych. Gospodarka tego kraju wchodzi w recesję. Jednocześnie pęka bańka spekulacyjna na akcjach spółek nowoczesnych technologii. Indeksy giełdowe szybko spadają, co oznacza krach giełdowy.
Złoto pozostawało do końca roku pod presją silnego dolara. W rezultacie rok zamknął się na poziomie 275 dolarów za uncję.

Lata 2001 -2002

Na początku lat 70-tych, aby kupić dom w Stanach Zjednoczonych, czy w Wielkiej Brytanii należało zapłacić kwotę odpowiadającą wartości 10 kg czystego złota. Po dziesięciu latach wystarczało na ten cel przeznaczyć tylko 3 kg złota. Późniejsze wzrosty cen nieruchomości i niskie ceny złota spowodowały, że w 2002 r. cena domu była równa wartości blisko 25 kg złota. Obecnie wystarczy posiadać 10 kg złota aby kupić dom na Wyspach lub za Oceanem, co świadczy o rosnącej sile złota – takie są fakty.

Przyjrzymy się rynkowi złota w latach 2001-2002, kiedy rozpoczął się trend wzrostowy, który twa do dzisiaj.
Rozpoczyna się nowe stulecie a zarazem tysiąclecie. W Białym Domu zasiada George Bush. Padają wieże WTC w Nowym Jorku, ucierpiał budynek Pentagonu, giną tysiące ludzi. Administracja Busha wskazuje na domniemanego autora planu zamachów terrorystycznych. Rozpoczyna się inwazja wojsk USA oraz krajów sprzymierzonych na Afganistan. W następnym roku powstaje Strefa Euro. Terroryści dokonują kolejnych zamachów w ośrodkach turystycznych. Północna Korea przystępuje do programu nuklearnego.

Rok 2001 – średnioroczna cena złota 271 USD/oz

Amerykańska gospodarka przeżywa poważne spowolnienie. Gwałtownie spada cena ropy naftowej z 25 do 16 dolarów za baryłkę. Cena złota zniżkuje do 256 dolarów na początku kwietnia. W maju dochodzi do katastrofy w australijskiej kopalni Centaur Mining, w wyniku czego cena złota chwilowo wzrasta do 293 dolarów. Późniejsza korekta znosi jego notowania do 275 dolarów.
W dniu 11 września mają miejsce tragiczne zamachy terrorystyczne w Nowym Jorku, Waszyngtonie i Pensylwanii. Stany Zjednoczone i świat są w szoku. Cena złota wzrasta o 20 dolarów i osiąga poziom 293 dolarów. To stosunkowo niewiele, wobec skali wydarzeń.
W dniu 7 października Stany Zjednoczone rozpoczynają wraz z wojskami sprzymierzonymi inwazję w Afganistanie, wkrótce zostaje obalony rząd Talibów, trwa polowanie na Osamę Bin Ladena. Cena złota schodzi do poziomu 273 dolarów. W grudniu Enron ogłasza bankructwo. Burzliwy pierwszy rok tego wieku kończy się dla złota na poziomie 277 dolarów.

Rok 2002 – średnioroczna cena złota 310 USD/oz

Inflacja w Stanach Zjednoczonych przez cały rok będzie utrzymywać się na bardzo niskim poziomie, bliskim jednego procenta. Następuje jednak ożywienie gospodarki za Oceanem w porównaniu z rokiem poprzednim. Wzrasta gwałtownie cena ropy naftowej. Silny popyt inwestycyjny płynie z Europy, Ameryki Północnej i Japonii. Powodem są obawy o stabilność sektora finansowego. Złoto drożeje do 303 dolarów za uncję.
Spada produkcja złota a transakcje hedgingowe producentów zmniejszają podaż netto o 420 ton. W marcu na aukcji zostaje sprzedane 375 ton złota. W dalszym ciągu spadają ceny akcji. Cena złota idzie w górę i na początku czerwca osiąga lokalny szczyt - 327 dolarów. W okresie letnim ma miejsce niewielka korekta.
We wrześniu producent złota Barrick informuje, że spodziewa się zmniejszenia transakcji zabezpieczających o 186 ton do końca 2003 r., co powoduje wzrost notowań kruszcu do 325 dolarów.
Ceny akcji osiągają dno, co oznacza koniec problemu „bańki internetowej”. Rozpoczyna się trend wzrostowy na giełdach.
W dniu 12 października terroryści zabijają w ataku bombowym 202 osoby w kurorcie turystycznym na wyspie Bali. Złoto drożeje o około 10 dolarów w ciągu trzech tygodni. W grudniu Korea Północna przystępuje do programu nuklearnego, rosną napięcia polityczne. Cena złota wzrasta gwałtownie i w ciągu trzech tygodni wzrasta od 320 do 350 dolarów. Rok kończy się na poziomie 347 dolarów, o 25 proc. wyższym niż na początku.

Lata 2003 -2004

Kiedy cztery lata temu specjaliści World Gold Council zadali pytanie 9027 kobietom z sześciu krajów o treści: na co wydałabyś podarowane Ci 500 dolarów, dowiedzieli się, że 43 proc. respondentek przeznaczyłaby tą kwotę na zakup złotej biżuterii. Jednak pomiędzy poszczególnymi nacjami miało miejsce duże zróżnicowanie w zakresie preferencji. Do jubilera udałoby się najwięcej mieszkanek Indii - 86 proc. Kolejne miejsca należą do pań z Turcji (62 proc.), Stanów Zjednoczonych (53 proc.), Arabii Saudyjskiej (53 proc.), Włoch (29 proc.), Chin (15 proc.).

Przyjrzymy się rynkowi złota w okresie 2003-2004, na koniec którego cena złota była blisko 12 razy wyższa niż na początku 1971 r.
Rozpoczyna się atak amerykański na Irak z udziałem wojsk brytyjskich, polskich i australijskich, kończą się rządy Saddama Husaina. Rok później dzieła zniszczenia i masowego mordu dokonują terroryści Al-Kaidy w Madrycie. 1 maja 2004 r. powiększa się Unia Europejska o nowych 10 członków, w tym Polskę. W Atenach odbywają się XXVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie. Terroryści czeczeńscy opanowali szkołę w Biesłanie, ginie ponad 350 osób, w tym blisko połowa to dzieci. Początek „Pomarańczowej Rewolucji” na Ukrainie, Juszczenko wygrywa wybory prezydenckie.

Rok 2003 – średnioroczna cena złota 363 USD/oz

W tym roku amerykańska gospodarka rozwijała się z kwartału na kwartał coraz szybciej. W styczniu rośnie napięcie pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Irakiem. Cena złota zyskała w ciągu miesiąca 40 dolarów. Trwająca przez luty i marzec korekta znosi cenę złota z 382 do 323 dolarów. Pod koniec miesiąca zostaje uruchomiony australijski fundusz złota notowany na giełdzie (Exchange Traded Fund, "ETF").
W marcu rozpoczyna się inwazja wojsk amerykańskich i koalicji na Irak. W kwietniu zostaje zdobyty Bagdad, zaczyna drożeć złoto.
Na koniec lipca producent złota, Newmont ogłasza o redukcji pozycji zabezpieczających (hedgingowych) o 109 ton w drugim kwartale. Cena złota będzie wzrastać do 25 września osiągając poziom 392 dolarów.
Na początku grudnia drugi producent, Barrick potwierdza zamiar zamknięcia transakcji zabezpieczających, a w Londynie zostaje uruchomiony kolejny fundusz złota notowany na giełdzie (ETF), co razem pomaga złotu w osiąganiu coraz wyższych poziomów cenowych. Na koniec roku złoto jest notowane po 417 dolarów, o 21 proc. wyżej, niż 12 miesięcy wcześniej. Podaż całkowita złota wyniosła w tym roku 3875 ton, z tego kopalnie wyprodukowały 2,592 ton.

Rok 2004 – średnioroczna cena złota 409 USD/oz

W tym roku kopalnie wyprodukują w porównaniu z poprzednim o 4,4 proc. mniej złota a całkowita podaż spadnie ponad 13 proc.
Na początku roku cena złota nieznacznie spadła do 400 dolarów. W marcu terroryści dokonują brutalnego ataku bombowego na pociągi podmiejskie w Madrycie. Cena złota wzrasta o 25 dolarów do końca marca.
We wrześniu bank centralny Argentyny informuje o zakupie 55 ton złota zrealizowanym od początku roku. Jednocześnie spada tempo wzrostu gospodarczego w USA, dolar zaczyna tracić na wartości. A to sprzyja wzrostowi ceny złota, które w pierwszych dniach grudnia osiąga szczyt na poziomie 453 dolarów.
Wartym odnotowania wydarzeniem jest rozpoczęcie działalności kolejnego funduszu złota notowanego na amerykańskiej giełdzie (ETF). Był to streetTRACS Exchange Traded Fund, który później zmienił nazwę na SPDR Gold Trust i jest obecnie największym na świecie tego rodzaju funduszem.
Niewielka korekta w ostatnich dniach roku znosi cenę złota do 438 dolarów.

Lata 2005 -2006

Biorąc pod uwagę relację ceny złota do kursów akcji, złoto jest nadal niedowartościowane. Na koniec maja 2009 roku cena złota wyrażona w USD wynosiła 11% wartości indeksu akcji Dow Jones Industrial Average. Patrząc na historyczne zależności wysokie ceny złota względem akcji obserwowaliśmy przy poziomach 30-50%, a pod koniec lat 70-tych XX w., przy dużej inflacji, doszły do poziomu 100% wartości DJIA. Na znaczący spadek amerykańskiego indeksu nie zanosi się, stąd dla osiągnięcia średnich relacji z poprzednich lat złoto powinno jeszcze podrożeć, i to znacząco.

Przyjrzymy się rynkowi złota w okresie 2005-2006, kiedy osiągnęło ono kolejne historyczne rekordy cenowe.

W Iraku odbywają się wybory. Terroryści dokonują kolejnych zamachów, tym razem na Wyspach. We Francji wybuchają zamieszki na tle rasowym. Hamas wygrywa wybory w Palestynie. Korea Północna pracuje nad bronią jądrową. Izrael rozpoczyna ofensywę przeciwko Hezbollahowi w Libanie, zaognia się sytuacja na Bliskim Wschodzie.

Rok 2005 – średnioroczna cena złota 444 USD/oz

W ciągu całego roku produkcja złota wzrosła o 3,8 proc., producenci rezygnują z likwidacji transakcji zabezpieczających. Oficjalne wyprzedaże rezerw złota wyniosły ponad 400 ton w pierwszym półroczu oraz 663 ton w całym roku, co oznacza wzrost o 41 proc. w porównaniu z 2004 r. Amerykańska gospodarka zwalnia – PKB znajduje się na poziomie 3 proc. Na giełdach papierów wartościowych trwa trend wzrostowy. O 17 proc. wzrasta popyt konsumpcyjny na złoto z Indii.
Przez pierwsze osiem miesięcy cena złota jest stabilna i utrzymuje się w okolicach 420 dolarów za uncję.
W lipcu Chiny przeprowadzają małą rewaluację yuana. 7 lipca terroryści przeprowadzają zamachy bombowe w Londynie. Rynki finansowe przeżywają chwilowy szok. Od połowy miesiąca rozpoczyna się trend wzrostowy na złocie.
W sierpniu huragan Katrina dokonuje spustoszeń w południowych stanach USA i na platformach wiertniczych, spadają zapasy paliwa, co powoduje wzrost ceny ropy naftowej. Wzrastają oczekiwania inflacyjne stymulujące popyt na złoto, jako zabezpieczenie przed skutkami inflacji. We wrześniu inflacja w USA jest o jeden punkt procentowy wyższa, niż miesiąc wcześniej. Cena złota wzrasta do połowy października o 30 dolarów.
Pod koniec roku, w wyniku obaw o wzrost inflacji w USA oraz spadku wartości dolara, wzrasta popyt na złoto. Uaktywniają się również giełdowe fundusze złota (Exchange Traded Funds, "ETFs"). Ostatecznie w ciągu roku zakupiły one 203 tony złota, o 70 ton więcej, niż rok wcześniej. Ich zasoby wzrosły w ciągu tego roku z 179,4 do 387,5 ton złota.
Od początku listopada do 13 grudnia złoto podrożało o 60 dolarów. Później ma miejsce niewielka korekta, i rok kończy się na poziomie 517 dolarów.

Rok 2006 – średnioroczna cena złota 590 USD/oz

W styczniu fundusz emerytalny BT informuje o zamiarze przeznaczenia 3 proc. aktywów na inwestycje w towary. Również francuski fundusz emerytalny wystąpił o zgodę na lokowanie na rynku towarowym. Dolar traci dramatycznie na wartości, wzrasta inflacja w USA. Przybywa inwestycji za pośrednictwem funduszy ETF. Największy z nich streetTRACK w ciągu pięciu miesięcy zakupił 95 ton złota i w maju posiadał blisko 360 ton. Wzrasta ilość funduszy hedgingowych spekulujących na złocie a także inwestorów indywidualnych. Oficjalne wyprzedaże złota w pierwszej połowie roku wynoszą 215 ton, i są o połowę niższe, niż rok wcześniej. Na Bliskim Wschodzie wzrastają napięcia polityczne.
Cena złota wzrasta niemal nieprzerwanie w pierwszych miesiącach roku, osiągając historyczne maksimum 725 dolarów za uncję 12 maja.
Późniejsza korekta sprowadza cenę o 23 proc. w dół. Inwestorzy zaczęli realizować zyski i wzrosła podaż złota w wyniku sprzedaży złomu. Ponadto wysoka cena kruszcu spowodowała spadek zamówień ze strony przemysłu jubilerskiego.
Przecena była tak silna, że wkrótce nastąpiło odbicie. Wzmocniły go lipcowe niepokoje polityczne - Korea Północna przeprowadza badania nad bronią nuklearną a wojska izraelskie atakują Liban. W lipcu cena złota osiąga kolejny szczyt, jednak na niższym poziomie - 666 dolarów.
Trwająca trzy miesiące korekta sprowadza cenę złota do poziomu 570 dolarów. W tym czasie miały miejsce silne wzrosty cen akcji na giełdach światowych, stąd coraz większa ilość kapitału wędrowała na rynki kapitałowe.
Od października notowania złota zaczynają stopniowo wzrastać i na koniec roku osiągają 635 dolarów za uncję.

Lata 2007 -2008

Biorąc pod uwagę relację ceny złota do kursów akcji, złoto jest nadal niedowartościowane. Na koniec maja 2009 roku cena złota wyrażona w USD stanowiła 11% wartości indeksu akcji Dow Jones Industrial Average. Patrząc na historyczne zależności wysokie ceny złota względem akcji obserwowaliśmy przy poziomach 30-50%, a pod koniec lat 70-tych XX w., przy dużej inflacji doszły do poziomu 100% wartości DJIA. Na znaczący spadek amerykańskiego indeksu nie zanosi się, czyli dla osiągnięcia średnich relacji z poprzednich lat złoto powinno jeszcze podrożeć.

Przyjrzymy się rynkowi złota w okresie 2007-2008, kiedy światem wstrząsnął kryzys, nie notowany od czasu Wielkiej Depresji.
Unia Europejska powiększa swe grono o Bułgarię i Rumunię. W Bagdadzie mają miejsce krwawe zamachy bombowe. Wojska rosyjskie dokonują inwazji na Gruzję. W Bombaju terroryści mordują ponad 200 ludzi. Na stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych zostaje wybrany Barrack Obama. W Grecji wybuchają zamieszki. Wzmaga się konflikt zbrojny między Hezbollahem i Izraelem. Pogłębia się kryzys finansowy na świecie.

Rok 2007 – średnioroczna cena złota 695 USD/oz

Pierwsze miesiące nie przynoszą znaczących zmian na rynku złota. Na rynkach finansowych wzrastają jednak niepokoje, niewielu ludzi zdaje sobie sprawę z zagrożenia. Coraz więcej klientów banków amerykańskich ma problemy ze spłatą kredytów hipotecznych, gospodarka zwalnia. Fed rozpoczyna proces obniżek stóp procentowych, co ma pomóc rynkowi kredytowemu i gospodarce. Dolar osiąga minimum wobec funta szterlinga i euro, jakiego nie widziano od ćwierć wieku.
Poważny symptom zbliżającego się kryzysu stanowiły kłopoty banku Northern Rock, który we wrześniu przeżył run. Rząd brytyjski pośpieszył mu z pomocą.
W trudnych sytuacjach złoto jest najlepszym aktywem zabezpieczającym, wzrasta więc na nie popyt.
Od połowy sierpnia następuje szybki wzrost notowań złota i na początku listopada przebijają one poziom 800 dolarów, co oznacza wzrost o 1/4. Po miesięcznej konsolidacji, w grudniu rozpoczyna się kolejna fala wzrostowa wywołana obawami o dalszą deprecjację dolara, oczekiwaniami inflacyjnymi, rosnącym ryzykiem rynków finansowych oraz napięciami geopolitycznymi. Cena złota w ostatnim dniu tego roku wyniosła 833 dolary.

Rok 2008 – średnioroczna cena złota 870 USD/oz

Wchodzimy w kolejny, już dziewiąty rok wzrostów cen złota. Wydobycie kopalń jest niższe o 70 ton, niż rok wcześniej. Najwięcej złota produkują teraz Chiny - 10,8 proc. światowej produkcji.
Fed dokonuje kolejnych obniżek stóp procentowych. Od drugiego kwartału wzrasta gwałtownie inflacja w USA oraz wielu krajach świata. Powiększa się bańka spekulacyjna na surowcach, na które popyt w znaczącej mierze płynie z szybko rozwijających się gospodarek: chińskiej i indyjskiej. Silny popyt detaliczny na złoto ujawnił się też w Wietnamie.
Świat dowiaduje się o problemach amerykańskiego banku inwestycyjnego Bear Sterns. Wzrastają obawy przed pogłębianiem się kryzysu kredytowego - drożeje więc szybko złoto. W dniu 17 marca jego cena osiąga historyczne maksimum 1032,3 dolarów za uncję.
Pęknięcie bańki cenowej skutkuje obniżką ceny złota do 914 dolarów, zaledwie w ciągu trzech dni. W wyniku dalszej korekty notowania spadają do 857 dolarów na początku maja. Tymczasem dalej drożeją surowce. Inflacja uderza w coraz więcej ludzi na świecie, rosną niepokoje społeczne.
Wzrasta ponownie cena złota, osiągając w połowie lipca lokalny szczyt na poziomie 975 dolarów. Pęka bańka spekulacyjna na surowcach, co spowoduje szybki spadek ich cen w następnych miesiącach. Zaczyna obniżać się inflacja. Jednocześnie tanieje złoto i na koniec pierwszej dekady września kosztuje tylko 745 dolarów.
Amerykański rząd w pierwszych dniach września ogłasza o przejęciu kontroli nad Fannie Mae i Freddie Mac. Bankructwo Lehman Brothers w połowie września oraz problemy Merrill Lynch, AIG i Washington Mutual powodują panikę na giełdach. Cena złota gwałtownie zwyżkuje - o 120 dolarów w ciągu tygodnia, przebijając poziom 900 dolarów. Na początku października Plan Paulsona zyskuje aprobatę Senatu. Cena złota na chwilę spada, aby później znów wybić się na poprzedni poziom.
Wraz z końcem pierwszej dekady października rozpoczyna się korekta, która sprowadza cenę złota o 10 proc. niżej. Jednak w późniejszych tygodniach przeważają obawy o nieuchronność długotrwałego i głębokiego kryzysu, co wynika z „wyparowania” wiary w skuteczność wpompowania w system finansowy kwoty 700 mld dolarów. Coraz więcej firm przeżywa poważne problemy, spada produkcja, sprzedaż, PKB, rośnie bezrobocie.
Rośnie więc awersja do ryzyka. Uwolniony z giełd kapitał pompuje bańkę spekulacyjną na amerykańskich obligacjach. Inflacja w Stanach Zjednoczonych zbliża się do zera, a w grudniu Fed podejmuje decyzję o obniżeniu stóp procentowych do poziomu 0-0,25 proc.
Wzrasta popyt na złoto, jako aktywa bezpiecznego azylu. Brakuje złotych sztabek inwestycyjnych i monet. Coraz większą wartość mają inwestycje funduszy ETF, które na koniec roku posiadają ponad 1300 ton złota, o 320 ton więcej niż rok wcześniej.
W ciągu roku kopalnie wydobyły o 3 proc. złota mniej niż w 2007 r. Spadły oficjalne wyprzedaże o 42 proc. Wzrosła za to o 17 proc. podaż złotego złomu.
Wysokie ceny osłabiają popyt ze strony przemysłu jubilerskiego, szczególnie w czwartym kwartale. Jednak łączny popyt w czwartym kwartale okazał się o 26 proc. wyższy, niż w analogicznym okresie 2007 r. Należy dodać, że 4-procentowy wzrost w tym zakresie odnotowano w skali całego roku.
Notowania złota wzrastały w listopadzie i grudniu, na co miał również wpływ konflikt na Bliskim Wschodzie. Ostatecznie na koniec 2008 r. złoto kosztowało 879 dolarów za uncję.

Rok 2009

Spośród państw największe rezerwy złota posiadają Stany Zjednoczone - 8.133,5 tony. Drugie są Niemcy (3.412,6 ton) a trzecia Francja (2.487,1 ton). Stąd na jednego Amerykanina przypada 27 gramów złota, na Niemca 42 gramy a na Francuza 39 gramów. Wartość rezerw złota stanowi w każdym z tych krajów ponad 70 proc. całkowitych rezerw. Polskie rezerwy złota, zgromadzone głównie w roku 1998, stanowią 102,9 ton, a ich wartość stanowi zaledwie 5 proc. rezerw całkowitych naszego kraju. Na każdego Polaka przypada zaledwie 2,7 gramów złota znajdującego się w skarbcu NBP.

Przyjrzymy się rynkowi złota w okresie pierwszych miesięcy 2009 r., kiedy kryzys pokazał w pełni swe oblicze.

W Białym Domu zasiada pierwszy czarnoskóry prezydent w historii Stanów Zjednoczonych. Od początku ma pełne ręce roboty, gdyż sytuacja ekonomiczna kraju jest bardzo poważna. Merrill Lynch zostaje przejęta przez Bank of America.
Rosja ogranicza dostawy gazu na Ukrainę, co dotyka kilkanaście krajów europejskich. Wojska izraelskie atakują Strefę Gazy. Włochy nawiedza silne trzęsienie ziemi. W czerwcu odbywają się wybory do parlamentu Europejskiego.

Kopalnie wyprodukowały w pierwszym kwartale br. 560 ton złota, o 3 proc. więcej, niż rok wcześniej. Jednak po uwzględnieniu transakcji zabezpieczających (hedgingowych) podaż netto producentów złota wzrosła o 33 proc. Transakcje takie de facto zmniejszają podaż złota na rynek. W pierwszym kwartale ubiegłego roku na ten cel poszło 129 ton złota w tym roku - tylko 10 ton. Świadczy to, że w tym roku kopalnie nie obawiają się spadków cen złota.
O 55 proc. więcej, niż rok wcześniej w pierwszym kwartale pozyskano złota ze skupu złomu (558 ton). Z 77 do 35 ton spadły wyprzedaże oficjalnych rezerw złota.
W efekcie w pierwszym kwartale 2009 r. podaż złota wzrosła o 34 proc. w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego, osiągając poziom 1144 ton.
Jednocześnie w tym okresie wzrósł popyt na złoto o 35 proc. do 1028 ton. Największy udział w tym zakresie mają inwestycje realizowane za pośrednictwem funduszy oraz zakupy złota w postaci fizycznej dokonywane przez ludność.
Za pośrednictwem funduszy złota notowanych na giełdach (ETFs) inwestorzy zakupili 465 ton złota, co oznacza wzrost o 540 proc. w stosunku do pierwszego kwartału roku ubiegłego. Na koniec marca wszystkie ETF-y posiadały 1658 ton złota.
W następnych miesiącach zapasy w skarbcach tych funduszy dalej wzrastały a największy z nich SPDR Gold Trust posiada obecnie 1132 ton złota, to więcej niż bank centralny Szwajcarii.
Wzrosła również wartość długich pozycji w kontraktach na złoto notowanych na amerykańskiej giełdzie COMEX z 444 do 565 ton.
Całkowity popyt inwestycyjny na złoto z uwzględnieniem zakupów sztabek i monet bulionowych w pierwszym kwartale 2009 r. osiągnął 595,9 ton i był 3,5 razy wyższy niż rok wcześniej.
W pierwszym kwartale tego roku spadł znacząco popyt na złoto ze strony przemysłu jubilerskiego, co było efektem pogarszającej się sytuacji ekonomicznej ludności oraz wysokich cen. Jubilerzy kupili w pierwszych trzech miesiącach tego roku 352 tony złota, rok wcześniej było to 475 ton. Popyt z Indii, które są największym konsumentem złota w postaci fizycznej spadł do 17,7 ton, co oznacza spadek o 83 proc. jednak w drugim kwartale popyt ze strony przemysłu jubilerskiego zaczął odreagowywać.
Od początku roku bańka na obligacjach amerykańskich zaczyna pękać, o czym świadczy wzrost ich rentowności, będący konsekwencją spadku ich cen.
W kwietniu Chiny podały, że zwiększyły w poprzednich miesiącach stan rezerw złota o 454 tony, osiągając stan posiadania 1054 tony. Zakupami złota chwaliła się wcześniej Rosja.
Na rynkach finansowych na początku roku nastroje są minorowe, nie ma już wątpliwości – kryzys może być długotrwały i głęboki. Do marca na giełdach spadają ceny akcji. Oprócz Stanów Zjednoczonych coraz więcej krajów podejmuje decyzję o dodruku pieniędzy aby ratować sektor finansowy. Sekretarza skarbu USA Timothy Geithner prezentuje plan rozwiązania problemu toksycznych aktywów. Jak walczyć z kryzysem medytują uczestnicy szczytu G20. Rekordowy deficyt budżetowy zaplanowany przez administrację Obamy może skutkować dalszym osłabieniem dolara. Od marca stracił on 10 proc. w stosunku do euro. Deprecjacja „zielonego” skutkuje zazwyczaj wzrostem notowań złota, które jest z nim ujemnie skorelowane.
Od stycznia do lutego cena złota startuje z poziomu 815 dolarów i 20 lutego na chwilę ląduje na poziomie 1006,1 dolarów. Inwestorzy dochodzą do wniosku, że czas na realizację zysków, co skutkuje silną korektą, która sprowadza cenę złota do poziomu 900 dolarów.
Od marca wzrastają indeksy giełdowe, szczególnie na dalekim Wschodzie.
W kolejnych tygodniach złoto posiada silną pozycję na rynku towarów. Wraz z wiosną poprawiają się nastroje i prognozy dotyczące gospodarki i w kwietniu cena złota schodzi poniżej 900 dolarów. Jednak dalsze tygodnie znów okazały się pomyślne dla złota. Impulsem były niekorzystne dane makroekonomiczne oraz finansowe zawarte w raportach spółek za pierwszy kwartał, co ochłodziło wiarę w szybkie wyjście z kryzysu. Gospodarka amerykańska skurczyła się o 6 proc. w stosunku rocznym. Najświeższe dane makroekonomiczne pokazały, że recesja dotknęła boleśnie również inne kraje. Na początku czerwca cena złota zbliżyła się do psychologicznej granicy tysiąca dolarów za uncję, jednak jej nie pokonała. Obecnie ma miejsce korekta, notowania złota znajdują się na poziomie 950 dolarów.
Wielu analityków przewiduje, że w kolejnych miesiącach cena złota będzie wzrastać, nawet do poziomu 1300-1400 dolarów.

Sentencja

W siedemnastu odcinkach przedstawiłem historię zmian cen złota w najciekawszych dla niego latach 1971-2009. Obejmują one okres od upadku Systemu z Bretton Woods po największy od 80 lat kryzys ekonomiczny na świecie (wykres podsumowujący znajduje się poniżej). W analizowanym okresie cena złota wyrażona w dolarach wzrosła 25 razy. Widzieliśmy, jak na jego notowania oddziałują wydarzenia historyczne, wielka polityka, działania banków centralnych, cykle ekonomiczne, rynki kapitałowe i walutowe, nastroje.
Dziś stoimy w obliczu ogromnych przemian na mapie ekonomicznej świata. Zastanawiamy się, jakie poziomy cenowe może osiągnąć złoto w najbliższych miesiącach i latach. Tylko wnikliwa analiza zmian jego cen oraz przedstawionych w tym cyklu czynników, jakie nimi kierowały, pozwoli trafnie wyciągnąć wnioski na przyszłość. Moim zdaniem, złoto ma przed sobą "złotą" przyszłość.

złoto