Słownik pojęć finansowych

 

  • PODSTAWOWA STOPA PROCENTOWA
    Stopa oprocentowania kredytów ustalana decyzją banku centralnego.
  • POLECENIE PŁATNOŚCI
    Przekazane bankowi, polecenie klienta, do dokonania płatności na korzyść wskazanej osoby. Przy poleceniu zapłaty przesyłany jest elektroniczny dokument obciążenia rachunku dłużnika. Operację obciążenia zleca w swoim banku operator, a faktura jest przesyłana pocztą na adres abonenta. Następnie bank operatora poprzez pierwszą sesję ELIXIR przesyła operację do banku dłużnika. Jeśli bank dłużnika stwierdza, że nie może wykonać obciążenia na rachunku dłużnika, to trzecią sesją ELIXIR wysyła do banku operatora odpowiedź z kodem problemu. Jeśli wszystko jest w porządku rachunek bankowy operatora zostaje uznany na plus.
  • POLECENIE PRZELEWU
    Polecenie przelewu jest formą rozliczeń bezgotówkowych, polegającą na wydaniu bankowi przez właściciela rachunku polecenia przelania określonej kwoty z jego rachunku na wskazany przez niego rachunek w dowolnym banku. Polecenia przelewu używa się do regulowania zobowiązań. Aby dokonać zapłaty w formie polecenia przelewu niezbędne jest posiadanie rachunku bankowego, przez osobę na rzecz, której dokonujemy płatności. Polecenie przelewu może być odwołane pisemną decyzją zleceniodawcy, jeżeli bank nie obciążył jeszcze jego rachunku.
  • PORĘCZENIE CYWILNE
    W oparciu o przepisy Kodeksu Cywilnego (art.876 - 887 K.c.) w umowie poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik nie wykonał zobowiązania.
  • POS
    Urządzenie do elektronicznej obsługi transakcji znajdującej się u akceptanta kart.
  • POWSZECHNE TOWARZYSTWO EMERYTALNE (PTE)
    Powszechne Towarzystwo Emerytalne to spółka akcyjna, powołana specjalnie do tego, aby zarządzać i administrować Otwartym Funduszem Emerytalnym. Zatrudnia specjalistów, którzy inwestują pieniądze zgromadzone przez członków danego OFE.
  • POŻYCZKA
    Umowa, na mocy której pożyczkodawca stawia określoną kwotę lub rzecz do dyspozycji pożyczkobiorcy, a ten zobowiązuje się do jej zwrotu po upływie określonego terminu. Pożyczka zwykle udzielana jest bez wskazania konkretnego celu.
  • POŻYCZKA GOTÓWKOWA
    Pożyczka z reguły maksymalnie do 12 miesięcy, z oprocentowaniem ustalonym dla całego terminu objętego pożyczką. Pożyczoną sumę podejmuje się jednorazowo i również jednorazowo należy ja spłacić z końcem terminu umowy.
  • POŻYCZKA LOMBARDOWA
    Pożyczka, która jest udzielana pod zastaw papierów wartościowych oraz wartościowych przedmiotów o charakterze użytkowym, jak biżuteria czy obrazy.
  • PROLONGATA
    Wydłużenie okresu kredytowania poza termin określony w umowie, co wiąże się z określeniem nowej liczby i wysokości rat lub zmianą terminu płatności rat kapitałowych kredytu oraz określeniem nowej ich liczby i wysokości.
  • PROMESA KREDYTOWA
    Zobowiązanie banku do udzielenia kredytu po spełnieniu przez Wnioskodawcę warunków określonych w tym dokumencie w określonym terminie.
  • PROWIZJA
    Wynagrodzenie za usługi i czynności bankowe wykonywane przez bank na rzecz klienta. Prowizje ustalane procentowo w stosunku do wartości usług albo odgórnie narzucone przez bank w Tabeli Opłat i Prowizji.
  • PROWIZJE I OPŁATY BANKOWE
    Prowizje i opłaty bankowe są pobierane w granicach określonych bankowymi taryfami prowizji i opłat, które banki obowiązkowo ogłaszają w miejscu ogólnie dostępnym. W indywidualnych przypadkach bank może doliczyć rzeczywiste, dodatkowo ponoszone koszty zleconej mu czynności. Tabele prowizji i opłat wskazują także bezpłatne usługi bankowe. Prowizje i opłaty bankowe są pobierane przez bank przy indywidualnej operacji lub okresowo, mogą obciążać rachunek klienta lub być opłacane w gotówce. W praktyce opłaty bankowe stanowią zwrot bezpośrednich kosztów banku (za druki, wydanie kart itp.). Prowizje banki, natomiast pobierają za określone operacje (za udzielenie kredytu, prowadzenie rachunku, skupu czeków itp.). Niezależnie od prowizji banki mogą obciążać klientów opłatami pocztowymi i telekomunikacyjnymi, a także prowizjami i opłatami banków pośredniczących przy wykonywaniu zleconych im operacji.
  • PRZEWALUTOWANIE
    Oznacza możliwość zmiany waluty kredytu na inną walutę w okresie kredytowania; najczęściej operacja ta obarczona jest dodatkową prowizją bankową.
  • RATA KREDYTOWA
    Miesięczna lub kwartalna płatność wymagana przez Bank tytułem spłaty kredytu, która zawiera część kapitału i naliczone odsetki.
  • RATY RÓWNE (ANNUITETOWE)
    Wysokość miesięcznej raty kapitałowo - odsetkowej jest równa przez okres obowiązywania danej stopy procentowej. Klient spłaca w tym okresie ratę w jednakowej wysokości, a następnie ustalana jest nowa wysokość raty w oparciu o aktualną stawkę oprocentowania. Na ratę annuitetową składają się pełne należne odsetki za dany okres obrachunkowy (np. 1 miesiąc) oraz część kapitału.
  • RATY MALEJˇCE
    Raty kapitałowo-odsetkowe w ramach spłaty kredytu, na które składają się równe raty kapitału (uzyskane przez podzielenie kwoty udzielonego kredytu przez liczbę rat określonych przez klienta) oraz malejące odsetki naliczane od aktualnej kwoty zadłużenia.
  • ROZDZIELNOŚĆ MAJˇTKOWA
    Wyłączenie wspólnoty majątkowej pomiędzy małżonkami. Fakt ten musi być potwierdzony aktem notarialnym lub orzeczeniem sądu.
  • RACHUNEK POWIERNICZY ("ESCROW")
    Rachunek, który służy do obsługi kredytu deweloperskiego. Na nim deponowane są środki finansowe, które stanowią własność dewelopera czyli m.in. wpływy z wpłat klientów indywidualnych kupujących mieszkanie. Prawidłowe wydatkowanie tych środków kontroluje Bank, który uzależnia wypłatę kolejnych transz kredytu od realizacji poszczególnych etapów budowy.
  • REFINANSOWANIE
    Udzielenie kredytu hipotecznego z przeznaczeniem na zwrot poniesionych wcześniej kosztów na realizację inwestycji lub spłatę innego kredytu bankowego.
  • RYNEK PIERWOTNY NIERUCHOMOŚCI
    obejmuje mieszkania i domy nowo wybudowane. Budowa może być zrealizowana przez spółdzielnie mieszkaniowe, deweloperów lub przez osoby indywidualne. Decydując się na nabycie mieszkania na rynku pierwotnym, zyskuje się prawo do ulg, związanych z budową lub zakupem mieszkania na rynku pierwotnym. Należy jednak liczyć się z tym, że na możliwość zamieszkania w swoim domu czy mieszkaniu trzeba będzie zaczekać nawet kilkanaście miesięcy, a oprócz tego trzeba ponieść koszty związane z wykończeniem mieszkania.
  • RYNEK WTÓRNY NIERUCHOMOŚCI
    obejmuje mieszkania i domy, które były już wcześniej zamieszkane. Nabywając mieszkanie na rynku wtórnym nie możliwości uzyskać prawa do ulg podatkowych, a przeważnie trzeba dodatkowo sfinansować modernizację mieszkania. Zaletą mieszkania zakupionego na rynku wtórnym jest jednak to, że zazwyczaj od razu staje się jego właścicielem.
  • RYNKOWA STOPA REFERENCYJNA
    Stopa procentowa oferowana przez grupę największych banków na rynku międzybankowym, która stosowana jest przy wyznaczaniu oprocentowania kredytów o stawce zmiennej. Jest to stopa:
    WIBOR 1M, 3M lub 6M dla kredytów w złotych,
    EURIBOR 1M. 3M lub 6M dla kredytów w euro,
    LIBOR 1M, 3M, lub 6M dla kredytów w dolarach amerykańskich.
  • RYZYKO KURSOWE
    Ryzyko występujące przy kredytach denominowanych. Ryzyko to ponosi przez Kredytobiorcę w związku z możliwością wystąpienia zmiany kursu waluty, w której został zaciągnięty kredyt.
  • SKŁADKA EMERYTALNA
    Składka emerytalna to obowiązkowa składka z tytułu ubezpieczeń społecznych wpłacana co miesiąc do ZUS. Wysokość składki wynosi 37% ubruttowionego wynagrodzenia. Składką obciążeni są zarówno pracodawca jak i pracownik w proporcjach: 18,29% - pracodawca, 18,71% - pracownik. Składka emerytalna przeznaczona jest na cztery fundusze: emerytalny, rentowy, chorobowy, wypadkowy. Po odliczeniu części składki wpłacanej na fundusz rentowy, chorobowy, wypadkowy pozostaje 19.53% ubruttowinych zarobków, z czego 12.22% przeznaczone jest na emeryturę z ZUS, a pozostałe 7.3% trafia za pośrednictwem ZUS-u do OFE.
  • SALDO DEBETOWE
    Saldo debetowe w rachunku oszczędnociowo-rozliczeniowym oznacza zadłużenie klienta wobec banku, które jest poł±czone ze zgod± banku na dysponowanie przez klienta okrelon± kwot± rodków pieniężnych, które s± własnoci± banku. Kwota ta jest ograniczona limitem kredytowym.
  • SKŁADKA EMERYTALNA
    Składka emerytalna to obowiązkowa składka z tytułu ubezpieczeń społecznych wpłacana co miesiąc do ZUS. Wysokość składki wynosi 37% ubruttowionego wynagrodzenia. Składką obciążeni są zarówno pracodawca jak i pracownik w proporcjach: 18,29% - pracodawca, 18,71% - pracownik. Składka emerytalna przeznaczona jest na cztery fundusze: emerytalny, rentowy, chorobowy, wypadkowy. Po odliczeniu części składki wpłacanej na fundusz rentowy, chorobowy, wypadkowy pozostaje 19.53% ubruttowinych zarobków, z czego 12.22% przeznaczone jest na emeryturę z ZUS, a pozostałe 7.3% trafia za pośrednictwem ZUS-u do OFE.
  • SPECJALISTYCZNE FUNDUSZE OTWARTE
    wzorowane są na funduszach otwartych z tym, że istnieje możliwość określenia w statucie warunków odkupienia jednostek uczestnictwa; wyróżnikiem jest także powołanie organu kontrolnego Rady Inwestorów
  • STOPA BAZOWA
    Stopa procentowa, służy jako podstawa wyznaczania stopy procentowej zmiennej lub stałej, obowiązującej na ustalony okres. Stopą bazową dla kredytu o zmiennym oprocentowaniu jest Rynkowa Stopa Referencyjna, a stopą bazową dla oprocentowania stałego Bankowa Stopa Referencyjna uzależniona od szeregu czynników związanych z sytuacją rynku kapitałowego, a w szczególności od rentowności obligacji Skarbu Państwa i odsetkowych instrumentów pochodnych.
  • STOPA PROCENTOWA
    Stopa procentowa określa wysokość odsetek od sumy pieniędzy jako zapłaty za jej pożyczenie na określony czas. Rozróżnia się stałą i zmienną stopę procentową. Przy ustalaniu stopy procentowej musi być uwzględniana stopa inflacji. Wraz ze wzrostem poziomu inflacji wzrastają stopy procentowe.
  • TAJEMNICA BANKOWA
    Obowiązek banku do utrzymania w tajemnicy danych klientów. Bank nie może powoływać się na tajemnicę bankową jedynie w stosunku do urzędów skarbowych ani odmawiać występowania w roli świadka w sprawach cywilnych i karnych.
  • TERMIN PŁATNOŚCI
    Dzień spłaty zobowiązania albo okres między dniem powstania a dniem wymagalności wierzytelności.
  • TOKEN
    Token jest urządzeniem zabezpieczającym operacje dokonywane przez internet. Token generuje hasła jednorazowe, które wyświetlane są w formie ciągu cyfr, który zmienia się co 60 sekund. Dana kombinacja cyfr jest ważna jedynie przez czas jej wyświetlania. Ciąg cyfr jest funkcją tajnego klucza zapisanego w karcie oraz aktualnego czasu. System internetowy potrafi ustalić poprawność ciągu cyfr wygenerowanego przez token. Zegary tokena zsynchronizowane są z serwerem banku. Oprócz tokena, zabezpieczeniem transakcji internetowych są karty kodów jednorazowych lub indywidualnie przydzielone przez bank hasła.
  • TRANSAKCJA
    Jest to forma umowy handlowej, np. kupno, sprzedaż; dla banku jest to każdy kredytowy lub debetowy zapis na rachunku klienta.
  • TRANSZA
    Wypłata określonej części kredytu.
  • UBEZPIECZENIE KREDYTU
    Zabezpieczenie przejściowe wymagane przez Bank na wypadek niewypłacalności Kredytobiorcy. To ubezpieczenie stosowane jest do czasu uprawomocnienia się wpisu hipoteki do księgi wieczystej. Zazwyczaj wiąże się z podwyższeniem oprocentowania kredytu na ten czas przejściowy.
  • UBRUTTOWIONE ZAROBKI
    Ubruttowienie zarobków, polega na powiększeniu pensji brutto pracownika (zarobek netto plus podatek od osób fizycznych) o wysokość składki emerytalnej, którą musi on zapłacić (18.71%).
  • UMOWA KREDYTOWA
    Jest to porozumienie zawarte między bankiem i klientem określające warunki udzielonego przez bank kredytu.
  • URZˇD NADZORU NAD FUNDUSZAMI EMERYTALNYMI (UNFE)
    UNFE jest to państwowa instytucja kontrolująca działalność PTE i OFE. Wydaje licencje na utworzenie PTE oraz pozwolenie na utworzenie OFE. Może nakładać kary np. finansowe na PTE.
  • WCZEŚNIEJSZA SPŁATA
    Jest to spłata kredytu dokonywana przed określonym w umowie kredytowej terminem płatności.
  • WEKSEL WŁASNY IN BLANCO
    Prawna forma zabezpieczenia spłaty kredytu - jest to papier wartościowy, który zawiera bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej przez wystawcę weksla, którym może być kredytobiorca lub osoba trzecia.
  • WIBOR (Warsaw Inter-bank Offered Rate)
    Średnia stopa procentowa, po jakiej największe banki w Polsce są skłonne innym bankom udzielić pożyczki w złotych na ustalony okres. Wartość stóp procentowych ustalana jest zgodnie z "Regulaminem fixingu stawek referencyjnych WIBOR i WIBID" uchwalonym przez Polskie Stowarzyszenie Dealerów Bankowych - Forex i publikowana codzinnie o godzinie 11:00 czasu warszawskiego, m.in. na stronie WIBO serwisu Reuters.
  • WIERZYTELNOŚĆ(NALEŻNOŚĆ)
    Wierzytelność uprawnieniem osoby prawnej lub fizycznej do otrzymania od dłużnika świadczenia pieniężnego lub rzeczowego. Należności banku wynikają z zaangażowania gromadzonych środków obcych i funduszy własnych banku w różnych operacjach aktywnych, wśród których najważniejsze są udzielane kredyty, posiadane papiery wartościowe i lokaty na międzybankowy rynku pieniężnym. Wśród banku należności wyróżnia się: należności krótkoterminowe, których okres spłaty nie jest dłuższy niż rok, średnio- i długoterminowe, których okres spłaty wynosi powyżej roku.
  • WKŁAD OSZCZĘDNOŚCIOWY
    Wkłady oszczędnościowe są to środki pieniężne ludności gromadzone w bankach. Są one podstawowym źródłem działalności kredytowej prowadzonej przez banki. Wkłady oszczędnościowe gromadzone są w złotych i walutach, jako wkłady a'vista i lokaty terminowe.
  • WKŁAD WŁASNY
    Udział Kredytobiorcy w całkowitym koszcie finansowanej inwestycji. Środki, które wnosi Kredytobiorca mogą obejmować: środki pieniężne, wartość przedpłat, rat, zadatków wniesionych na poczet zakupu/wykupu nieruchomości, koszty poniesione przez Wnioskodawcę, związane z realizowaną inwestycją i zaakceptowane przez Bank (do kosztów tych nie zalicza się kosztów związanych z uzyskaniem kredytu, tj. kosztu wyceny lub ekspertyzy określającej bankowo - hipoteczną wartość nieruchomości, kosztów opłat związanych z ustanowieniem zabezpieczeń, prowizji, opłat bankowych itp.).
  • WNIOSEK KREDYTOWY
    Składany przez Kredytobiorcę na formularzu bankowym wniosek o udzielenie kredytu,.
  • WSPÓLNOTA MAJˇTKOWA
    Wspólność jaka powstaje pomiędzy małżonkami z chwilą zawarcia małżeństwa, obejmująca cały ich dorobek. Małżonkowie odpowiadają wspólnym majątkiem za swoje zobowiązania, także te, które zostają zaciągnięte tylko przez jednego z nich.
  • ZABEZPIECZENIE OSOBISTE
    Zabezpieczenie, które jest związane z pełną odpowiedzialnością majątkową konkretnej osoby.
  • ZABEZPIECZENIE PRZEJŚCIOWE
    Zabezpieczenie stosowane do czasu otrzymania przez bank odpisu z księgi wieczystej z prawomocnym wpisem hipoteki. Zabezpieczeniem tym może być ubezpieczenie kredytu w towarzystwie ubezpieczeniowym.
  • ZABEZIECZENIE RZECZOWE
    Zabezpieczenie, które jest związane z odpowiedzialnością ograniczoną do określonych składników majątku.
  • ZASTAW
    Zabezpieczenie, które polega na obciążeniu rzeczy ruchomej lub określonych praw, z których wierzyciel może dochodzić zaspokojenia bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi.
  • ZASTAW NA PRAWACH
    Zastaw na prawach jest rodzajem zabezpieczenia wierzytelności banku na wszelkich prawach (np. wierzytelnościach pieniężnych, papierach wartościowych), jeżeli są zbywalne. Ustanowienie zastawu na prawach wymaga zawarcia pisemnej umowy z potwierdzeniem przez bank daty jej zawarcia, a także dokonania innej czynności (np. wydania dokumentu, indosowania, czyli przeniesienia praw własności z weksla, czeku oraz innych określonych papierów wystawionych na zlecenie) jeżeli jest potrzebna do przeniesienia prawa. Jeżeli przedmiotem zastawu jest wierzytelność, ustanowienie zastawu następuje z chwilą zawiadomienia dłużnika. Przedmiotem zastawu mogą tez być wkłady oszczędnościowe, na które wystawiono książeczki oszczędnościowe lub imienne bony oszczędnościowe i inne prawa stwierdzone imiennymi dokumentami, chyba że zastrzeżono ich niezbywalność. Wysokość wkładów na zastawionej książeczce oszczędnościowej powinna być wyższa od wierzytelności banku o kwotę wolną z mocy prawa bankowego od zajęcia sądowego i administracyjnego.
  • ZASTAW REJESTROWY
    Zastaw rejestrowy został wprowadzony w 1998 r. na mocy ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. z 1996 r., nr 149, poz. 703), może być ustanowiony w celu zabezpieczenia wierzytelności państwowych osób prawnych, krajowych i zagranicznych banków oraz krajowych podmiotów gospodarczych. Do ustanowienia zastawu rejestrowego potrzebna jest pisemna umowa między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawu. Rzeczy obciążone zastawem rejestrowym, a także papiery wartościowe lub inne dokumenty dotyczące praw obciążonych takim zastawem mogą być pozostawione w posiadaniu zastawcy lub osoby trzeciej wskazanej w umowie o ustanowienie zastawu rejestrowego. Jeżeli zastawca był nie uprawniony do rozporządzania rzeczą, do ochrony zastawnika działającego w dobrej wierze stosuje się odpowiednie przepisy o ochronie nabywcy rzeczy ruchomej w dobrej wierze, a wpis zastawu rejestrowego rejestru zastawu jest równoważny z wydaniem rzeczy. Jeżeli zastawca może korzystać z przedmiotu zastawu, powinien dbać o zachowanie go w stanie nie gorszym niż wynikający z prawidłowego utrzymania, w wyznaczonym terminie obowiązany jest umożliwić mu zbadanie stanu przedmiotu zastawu. W razie ustanowienia zastawu na pojeździe mechanicznym należy to odnotować w jego dowodzie rejestracyjnym. W wypadku niezgodnego z umową zbycia przedmiotu zastawu rejestrowego zastawnik (bank) może żądać natychmiastowego zaspokojenia wierzytelności zabezpieczonych zastawem. Wierzytelność zabezpieczona zastawem rejestrowym korzysta z pierwszeństwa przed innymi wierzycielami, z wyjątkiem ściśle określonych tytułów (np. odszkodowanie za kalectwo, alimenty).
  • ZBYWCA
    Zbywcą jest właściciel sprzedawanej nieruchomości.
  • ZDOLNOŚĆ KREDYTOWA
    Zdolność Kredytobiorcy do spłaty zaciągniętego kredytu. Ustalana jest przez bank w drodze szczegółowej analizy wysokości dochodów i comiesięcznych zobowiązań Kredytobiorcy oraz wydatków na utrzymanie swoje i członków rodziny.