Spis treści
Strona 1 z 3
Słownik zawiera terminy stosowane na rynku finansowym. Może być przydatny dla zrozumienia wielu zagadnień związanych z finansami osobistymi.
- ALOKACJA
Od comiesięcznej wpłaty części naszych zarobków dokonywanej do funduszu emerytalnego przez ZUS pobierana jest prowizja przez ZUS oraz PTE. Od składki odejmuje się także drobne opłaty na rzecz banku depozytariusza oraz domów maklerskich, które obsługują dany fundusz emerytalny. Pozostałą część składki OFE inwestuje w różnorakie papiery wartościowe, zgodnie z limitami zapisanymi w ustawie. Jest to właśnie alokowana część składki, a wysokość tej części składki wyrażona w procentach to alokacja składki. - ANEKS
Dokument wprowadzający zmiany w umowie kredytu, sporządzony w formie pisemnej. - AVAL
Poręczenie weksla. Aval może dotyczyć części lub całości sumy weksla. Poręczyciel, avalista, odpowiada na równi z wystawcą weksla. Aval bankowy - poręczenie udzielane przez bank. - BANKOWA STOPA REFERENCYJNA
Stopa procentowa, która służy jako podstawa do wyznaczania stałej stopy procentowej dla kredytu w kolejnych Okresach Obowiązywania Stopy Procentowej. Jest to stawka rocznych płatności stałych IRS (Interest Rate Swap), dla odpowiedniego Okresu Obowiązywania Stopy Procentowej (2,3,4,5 lat). Stawka ustalana jest na podstawie wysokości długoterminowych stóp oprocentowania środków na rynku międzybankowym, rozumiana jako największa wartość z cen oferowanych (offer price) przez brokerów i inne instytucje rynku finansowego.
Dla PLN na stronach:
· PLNIRS=ICAP (Garban Intercapital - London),
· POLSKF (Tullett &Tokyo Liberty Polska),
· PLNS1 ( CEDEF Emerging Markets London),
· PLNIRS Dla EUR na stronach:
· EURIRS=ICAP (Garban Intercapital - London),
· EURIRS=TTKL (Tullett &Tokyo Liberty - London),
· TTST1 (Tradition London),
· EURIRS Dla USD na stronach:
· USDIRS=ICAP (Garban Intercapital - London),
· USDIRS=TTKL (Tullett &Tokyo Liberty - London),
· USDIRS=RR,
· USDIRS
lub innych, którymi ww. strony zostaną zastąpione, obsługiwanych przez Reuters Monitor Money Service, ogłaszanych o godzinie 15:00 czasu warszawskiego, powiększona o stopę ryzyka kraju (country risk) oraz stopę ryzyka płynności (liquidity premium), określone przez Bank w wysokości łącznie nie więcej niż 25 punktów bazowych. Bankowa Stopa Referencyjna podawana jest w stosunku rocznym w zaokrągleniu do 2 miejsc po przecinku i obowiązuje w tabelach banku od następnego dnia roboczego po ogłoszeniu. - BANKOMATY
Bankomat, czyli automatyczny kasjer, jest automatem umieszczonym wewnątrz lub na zewnątrz pomieszczeń bankowych. Za jego pośrednictwem można natychmiast podjąć pieniądze z rachunku. W tym celu klient zawiera z bankiem umowę, określającą górny limit wypłat i jest wyposażony w osobistą kartę identyfikacyjną, którą bankomat odczytuje i dokonuje wypłaty. Od jakiegoś czasu zostały wprowadzone do użytku, przez niektóre banki, bankomaty wielofunkcyjne, które mogą dodatkowo wykonywać bezgotówkowe przelewy, podawać saldo rachunku klienta oraz informacje o kilku ostatnich operacjach na tych rachunkach. - BANKOWE ROZLICZENIA PIENIĘŻNE
Bankowe rozliczenia pieniężne są to operacje bankowe polegające na dokonywaniu zmian w stanie środków na rachunku bankowym na zlecenie klienta lub w wyniku czynności, które z mocy prawa powodują takie zmiany. Bankowe rozliczenia pieniężne są prowadzone w formie gotówkowej i bezgotówkowej. Rozliczeń bezgotówkowych dokonuje się za pomocą: poleceń przelewu, stałych zleceń i kart płatniczych. Natomiast rozliczenia gotówkowe przeprowadza się poprzez operację w kasie banku lub czeków gotówkowych - BANKOWO-HIPOTECZNA WARTOŚĆ NIERUCHOMOŚCI
Wartość nieruchomości określana przez bank, zgodnie z przepisami ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Z reguły wartość bankowo-hipoteczna nie przekracza wartości rynkowej. - BENEFICJENT
Osoba fizyczna lub prawna, której został udzielony kredyt albo na rzecz której została otwarta akredytywa, udzielona gwarancja, poręczenie itd. - BLOKADA ŚRODKÓW NA RACHUNKU BANKOWYM
Forma zabezpieczenia wierzytelności banku, najczęściej z tytułu udzielonego kredytu. Bank zostaje upoważniony przez wierzyciela do zablokowania na jego rachunku bankowym podanej kwoty oraz pobrania po upływie określonego terminu środków niezbędnych do pokrycia powstałej wierzytelności. - CEDENT
Osoba przekazująca swoje prawa do czegoś lub wierzytelności komuś innemu. - CESJA PRAW
zabezpieczenie polegające na przeniesieniu na rzecz banku praw przysługujących kredytobiorcy. - CESJA UBEZPIECZENIA
Przeniesienie na rzecz banku praw przysługujących Kredytobiorcy z tytułu umowy ubezpieczenia. - CREDIT SCORING
Metoda oceny zdolności kredytowej stosowana przy kredytach konsumpcyjnych. Metoda ta polega na przyznawaniu wnioskodawcy punktów na podstawie jego danych osobistych i majątkowych. - CZEKI
Czek jest to pisemne polecenie wydane bankowi przez właściciela rachunku , aby wypłacił określoną kwotę pieniężną ze środków będących w dyspozycji wystawcy czeku. Czeki są wystawiane na formularzach wydawanych przez banki i muszą zawierać nazwę "czek", bezwarunkowe polecenie zapłacenia określonej kwoty pieniężnej, oznaczenie miejsca płatności i banku, który ma zapłacić oraz datę wystawienia i podpis wystawcy. Okres ważności czeku wynosi 10 dni od daty wystawienia. W Polsce czek wykorzystuje się przeważnie do rozliczeń gotówkowych (wypłaty gotówki z banku). Uprawnia on wymienioną w nim osobę (czek imienny) lub okaziciela (czek na okaziciela) do podjęcia gotówki z banku. Rzadziej wykorzystuje się natomiast czek do rozliczeń bezgotówkowych, do których służy czek rozrachunkowy. Jest to dyspozycja jaką wystawca czeku udziela bankowi, aby obciążał jego rachunek kwotą na jaką ów czek został wystawiony i przelał tą kwotę na rachunek posiadacza czeku. - DEBET
Przekroczenie stanu środków pieniężnych na rachunku bankowym. - DEBETOWE SALDO
Nazywane inaczej saldem ujemnym. Jest to zobowiązanie klienta w stosunku do banku powstałe wtedy, gdy wydatki właściciela rachunku są większe od wpływów. - DEPONENT
Deponent jest to osoba składająca depozyt bankowy. Banki przyjmują depozyty pieniężne i depozyty rzeczowe. - DEPOZYTARIUSZ
Depozytariuszem nazywamy osobę fizyczną lub prawną przyjmującą depozyt rzeczowy lub pieniężny. W przypadku lokat terminowych depozytariuszem jest bank - DEPOZYTY BANKOWE
Depozyt bankowy jest to kwota pieniężna ulokowana w banku na czas nieoznaczony "na żądanie" (a'vista) lub na czas oznaczony (lokaty terminowe). Banki mogą dysponować zdeponowanymi środkami , udzielając na ich podstawie kredytów, a deponentom płacą odsetki; wysokość oprocentowania terminowych depozytów bankowych zależy od długości okresu deponowania. Depozyty bankowe lokowane na czas nieoznaczony są nie oprocentowane lub oprocentowane na bardzo niskim poziomie. - DEWELOPER
Przedsiębiorstwo zajmujące się kompleksową realizacją inwestycji mieszkaniowej. - ELIXIR
Elektroniczna Izba Rozliczeniowa, jest to system rozliczeń międzybankowych. W tej formie rozliczeń wyeliminowano przesyłanie dokumentów papierowych między bankami. Wszystkie informacje potrzebne dla prawidłowego opracowania i zaksięgowania zlecenia klienta przekształcane są w zapis elektroniczny przesyłany do banku odbiorcy zlecenia. ELIXIR jest systemem rozrachunku netto, w którym zlecenia wystawiane do zaksięgowania na rachunkach banków są rezultatem kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań banków, wynikających z indywidualnych zleceń klientów. Sesja poranna: początek: 9.30 koniec: 11.00;
Sesja południowa: początek: 13.30 koniec: 15.00;
Sesja wieczorna: początek: 16.00 koniec: 17.30;
Sesje odbywają się wyłącznie w dni robocze. - EURIBOR (Euro Inter-bank Offered rate)
Jest to średnia stopa procentowa, po jakiej największe banki w strefie EURO są skłonne udzielić innym bankom pożyczki w euro na ustalony okres. Wartość stóp procentowych ustalana jest zgodnie z definicją uchwaloną przez Europejską Federację Bankową i publikowana codziennie o godzinie 11:00 czasu frankfurckiego, m.in. na stronie EURIBOR= serwisu Reuters. - FUNDUSZE AKCJI
Uważane są za najbardziej ryzykowne. Portfel inwestycyjny składa się w większości z akcji. Przynoszą ponadprzeciętne wyniki w czasie hossy, w czasie bessy zazwyczaj generują duże straty - FUNDUSZE III FILARU
Środki Funduszu lokowane są głównie w instrumenty finansowe rynku pieniężnego, charakteryzujące się wysokim stopniem bezpieczeństwa, w papiery wartościowe o niskim stopniu ryzyka, w tym papiery emitowane przez Skarb Państwa oraz samorządy terytorialne. Część środków utrzymywana jest na lokatach bankowych. - FUNDUSZE MIESZANE
są odmianą funduszy zamkniętych; podstawową różnicą jest możliwość wykupienia certyfikatów na żądanie uczestnika - FUNDUSZE OTWARTE
posiadają zmienną liczbę uczestników oraz zmienną liczbę jednostek uczestnictwa reprezentujących jednakowe prawa majątkowe; mogą zbywać jednostki udziałowe bez ograniczeń - FUNDUSZE PAPIERÓW DŁUŻNYCH
Należą do rodziny funduszy bezpiecznych. Powierzone środki inwestuje się głównie w różnego rodzaju obligacje Skarbu Państwa o dłuższym terminie wykupu, obligacje komunalne, a częściowo także w instrumenty rynku pieniężnego. Fundusz nie inwestuje w akcje. Jest przeznaczony dla osób, które chcą gromadzić oszczędności przez dłuższy czas, a jednocześnie nie akceptują podwyższonego ryzyka związanego z zakupem akcji. - FUNDUSZE PRYWATYZACJI
Fundusze zajmujące się inwestycjami w papiery wartościowe związane z Programem Powszechnej Prywatyzacji (akcje NFI, akcje spółek uczestniczących w tym programie). Ponieważ w portfelu znajdują się przeważnie akcje, fundusze te należą do grona bardziej ryzykownych. - FUNDUSZE RYNKU PIENIĘŻNEGO
Fundusze takie inwestują najczęściej w bezpieczne krótkoterminowe papiery wartościowe jakimi są bony skarbowe, obligacje mające do wygaśnięcia nie więcej niż rok, lub inne krótkoterminowe papiery wartościowe, takie jak bony komercyjne przedsiębiorstw i lokaty. Stopa zwrotu powinna jednak przekroczyć wysokość oprocentowania korzystnych lokat. Są to najbardziej bezpieczne fundusze. - FUNDUSZE STABILNEGO WZROSTU
W tych funduszach zarządzający dążą do zapewnienia regularności uzyskiwanych dochodów; główne inwestycje to obligacje i bony skarbowe. Niektóre fundusze tego typu maja także pewną część swoich aktywów w akcjach co zbliża je do funduszy zrównoważonych. - FUNDUSZE ZAMKNIĘTE
emitują certyfikaty depozytowe, które są przedmiotem obrotu giełdowego i nie podlegają odkupieniu przez fundusz; polityka inwestycyjna prowadzona przez te fundusze jest bardziej ryzykowana i swobodniejsza niż w przypadku funduszy otwartych; możliwe jest na przykład inwestowanie dodatkowo w udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, waluty, transakcje terminowe oraz prawa pochodne od praw majątkowych będących przedmiotem lokat - FUNDUSZE ZRÓWNOWAŻONE
Są kompromisem pomiędzy funduszami akcyjnymi i funduszami papierów wierzycielskich. Celem jest stabilne i długoterminowe zwiększanie wartości aktywów poprzez ich aktywne inwestowanie w papiery wartościowe zarówno związane z podwyższonym ryzykiem jak i papiery wartościowe o umiarkowanym poziomie ryzyka. Aktywa w części inwestowane są w papiery wartościowe o charakterze udziałowym( akcje), nie więcej jednak niż 60% wartości aktywów, i charakterze dłużnym (obligacje). - GRACE PERIOD
Jest to okres karencji (odroczenia) rozpoczęcia spłaty kredytu. W przypadku kart kredytowych jeśli spłacimy cale zadłużenie w podanym na wyciągu terminie to nie zapłacimy żadnych odsetek od zadłużenia z tytułu transakcji bezgotówkowych. Grace period to okres, przez który w podanej wyżej sytuacji możemy korzystać z pieniędzy banku praktycznie za darmo. Okres ten składa się z okresu rozliczeniowego i odpowiedniego maksymalnego okresu spłaty. - GWARANCJA
Zabezpiecza wykonanie przez dany podmiot, który zlecił udzielenie gwarancji, określonego zobowiązania wobec innego podmiotu beneficjenta gwarancji. Może być nazywana: poręczenie, pokrycie, zastaw. - GWARANCJA BANKOWA
Gwarancja udzielana jest przez bank w formie umowy. Jest to gwarancja spłaty zobowiązań przez zleceniodawcę gwarancji. Odpłatne udzielanie gwarancji jest czynnością bankową. Gwarancja przetargowa - udzielana uczestnikom przetargu w celu uniknięcia zamrożenia środków w postaci wpłaconej kaucji. Gwarancja spłaty kredytu - bank gwarantujący zobowiązuje się wobec innego banku do spłaty kredytu ze wszystkimi jego kosztami w przypadku nie wywiązania się zleceniodawcy z warunków umowy kredytowej. Rodzaje gwarancji bankowych to m.in.: g. spłaty rat leasingowych, g. spłaty należności, g. zapłaty cła, g. zwrotu zaliczki, g. kontraktowe. - GWARANT
Osoba, która daje gwarancję, inaczej nazywana poręczycielem. - HIPOTEKA
Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, którym można obciążyć nieruchomość w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności np. kredytu bankowego. Na mocy tego prawa wierzyciel/Bank może dochodzić zaspokojenia należności z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością. Bank może dochodzić swoich praw poprzez sprzedaż tej nieruchomości. Przedmiotem zabezpieczenia hipoteką na rzecz banku hipotecznego może być tylko prawo użytkowania wieczystego lub prawo własności nieruchomości położonej na terenie Polski. - HIPOTEKA ZWYKŁA
Hipoteka, która zabezpiecza wierzytelność pieniężną oznaczoną co do rodzaju i wysokości (np. kredyt udzielonych w PLN, o stałej stopie procentowej) - HIPOTEKA KAUCYJNA
Hipoteka, która zabezpiecza wierzytelność o wysokości nieoznaczonej (np. kredyt udzielany w walucie obcej ze zmienną stopą procentową) - INKASO
Egzekwowanie roszczeń, albo sam dokument, który jest egzekwowany, np. weksel. Wyróżniane są następujące rodzaje inkasa: inkaso akceptacyjne, inkaso dokumentowe, inkaso eksportowe, inkaso finansowe, inkaso gotówkowe, inkaso gwarantowane, inkaso importowe, inkaso kasowe, inkaso proste. - JEDNOSTKA ROZRACHUNKOWA
Po odjęciu wszystkich opłat od wpłacanej do OFE składki, pozostaje alokowana część składki, która zostaje podzielona na równe części, tzw. jednostki rozrachunkowe lub jednostki uczestnictwa. Instrument ten oznacza wielkość udziałów uczestnika w aktywach funduszu i ułatwia śledzenie zmian stanu indywidualnego konta w OFE. - KAPITALIZACJA ODSETEK
Kapitalizacja polega na dopisywaniu przez bank odsetek do kwoty lokaty klienta, co powoduje ich przekształcenie w kapitał. W związku z tym w następnym umownym okresie odsetki będą naliczane od wyższej kwoty. - KAPITAŁ POCZˇTKOWY
Są to pieniądze, które zgromadziliśmy w ZUS-ie przed zreformowaniem systemu emerytalnego. Suma tych pieniędzy zostanie wyliczona na dzień 1 stycznia 1999 roku dla wszystkich osób, które pracowały zawodowo przed tą datą. Na podstawie kapitału początkowego oraz późniejszych składek ZUS obliczy emeryturę z pierwszego filaru. - KARENCJA
Ustalony okres czasu, w którym Kredytobiorca nie jest zobowiązany do spłaty kapitału kredytu, a jedynie do spłaty rat odsetkowych. - KARTA BANKOMATOWA
Karta bankomatowa służy tylko i wyłącznie do użytku w bankomacie (wypłata gotówki, sprawdzenie salda, zasilenie telefonu, funkcja depozytowa), nie może być używana do płatności w sklepie, ani do wykonywania innych operacji. Takie karty są coraz mniej popularne na rynku ze względu na ich ograniczoną funkcjonalność, należą jednak do bezpiecznych właśnie ze względu na brak możliwości zapłaty tą kartą - KARTA DEBETOWA
Karta, która pozwala na dokonywanie płatności do wysokości salda na rachunku posiadacza karty. Oznacza to, że równocześnie z transakcją następuje obciążenie rachunku posiadacza karty co najwyżej do wysokości salda. - KARTA KREDYTOWA
Karta, która umożliwia posiadaczowi korzystanie ze środków do wysokości limitu kredytowego określonego przez bank. Bank określa termin spłaty części lub całości płatności dokonywanych kartą. Termin spłaty zadłużenia określa bank i zazwyczaj jest to 25-30 dni od daty otrzymania wyciągu zawierającego informacje o transakcjach przeprowadzonych w poprzednim okresie. Często wyposażona jest w "grace period" czyli okres, w którym odsetki nie są naliczane. Po tym czasie zaciągnięty kredyt jest oprocentowany, a posiadacz jest zobowiązany tylko do spłaty minimalnej, określonej przez bank kwoty. Warto wiedzieć, że karta kredytowa nie musi być powiązana z kontem i że wyjęcie gotówki z bankomatu od razu jest oprocentowane w przeciwieństwie do transakcji bezgotówkowych. - KARTA OBCIˇŻENIOWA
(charge) karta, umożliwiająca posiadaczowi zaciągnięcie u emitenta karty kredytu kupieckiego, czyli odroczenia terminu płatności za nabyte towary i usługi. Uiszczenie należności następuje na koniec okresu rozliczeniowego na podstawie specjalnego zestawienia wydatków. Karta obciążeniowa posiada zbliżone zasady funkcjonowania do karty kredytowej. Karta może posiadać określony limit wydatków, bank może również wydać kartę bez górnego limitu wydatków (pod warunkiem, iż posiadacz terminowo reguluje wszelkie swoje zobowiązania). Raz w miesiącu bank wysyła zestawienie transakcji wykonanych z użyciem karty. Posiadacz karty zobowiązany jest spłaty całości zadłużenia (nie można spłacić tylko części) w określonym czasie, np. w ciągu dwóch tygodni od daty otrzymania zestawienia. Posiadacz karty może w ciągu miesiąca wykonywać transakcje do wysokości limitu (niezależnie od kwoty jaka znajduje się na jego rachunku). Określonego dnia, bank sumuje wszystkie transakcje wykonane z użyciem karty i samodzielnie obciąża kwotą transakcji rachunek posiadacza karty. - KARTA PŁASKA
Na karcie płaskiej dane: nazwisko właściciela, nr karty i data ważności są nadrukowane a nie wytłoczone. Wszystkie transakcje takimi kartami muszą być autoryzowane. Kart płaskich można używać wyłącznie w elektronicznych terminalach i bankomatach. Dla nielicznych kart płaskich dopuszczalne są też transakcje zdalne (np. internetowe). Popularne karty tego typu to Visa Electron, Maestro i Polcard Bis. - KARTA PŁATNICZA
(bankowa) plastikowa karta z paskiem magnetycznym używana w płatnościach dokonywanych ręcznie (za towary i usługi) lub automatycznie, np. VISA CLASSIC. Mogą się o nią ubiegać posiadacze kont osobistych. Z teoretycznego punktu widzenia jest przeciwieństwem bankomatowej. Karta ta służy tylko do dokonywania płatności, a nie operacji w bankomatach, więc nie musi mieć PIN-u. W praktyce takie karty właściwie nie istnieją, a określenie "karta płatnicza" często jest używane jako synonim wszystkich kart bankowych, którymi można dokonywać transakcji bezgotówkowych. - KARTA WIRTUALNA
Karta wirtualna jest przeznaczona do dokonywania płatności bez fizycznego udziału karty, czyli transakcji typu MOTOIO (Mail Order, Telephone Order, Internet Order). Taką kartą nie możemy dokonać transakcji w zwykłym punkcie handlowo-usługowym. Do karty nie jest także generowany kod PIN, a jedynie generowane kody weryfikujące o nazwie CVC2 lub CVV2. Istnieją dwa typy takich kart - zwykłe papierowe i plastikowe, niczym się one jednak poza formą nie różnią. - KARTA WYPUKŁA
Karta tłoczona, karta embosowana posiada wyraźnie wypukłe cyfry i litery: pełny numer karty (dla VC i MC jest to zawsze 16 cyfr), ważność karty oraz nazwę posiadacza. Używa się ich zarówno w terminalach elektronicznych, jak i bez obecności terminali, czy nawet bez fizycznej obecności karty. Do wykonania transakcji wystarczy numer karty. - KASA MIESZKANIOWA
Kasa mieszkaniowa, specjalizuje się w finansowaniu budownictwa, podobnie jak bank hipoteczny. Kasy mieszkaniowe prowadzą imienne rachunki oszczędnościowo-kredytowe oraz udzielają kredytów na cele mieszkaniowe. Oprocentowanie środków zgromadzonych na rachunku oszczędnościowo-kredytowym jest niższe niż lokat bankowych, lecz członkostwo w kasie mieszkaniowej daje prawo do zaciągnięcia nisko oprocentowanego kredytu. Jeśli zdecydujesz się oszczędzać w kasie mieszkaniowej, to po upływie umownego okresu oszczędzania uzyskasz prawo do otrzymania kredytu. Jego kwota nie może być wyższa niż 150% zebranych oszczędności powiększonych o odsetki. Założenie rachunku w kasie mieszkaniowej oraz dokonywanie stałych wpłat upoważni Cię do skorzystania z ulgi mieszkaniowej.