Swapy

Swapem określa się operację zamiany oprocentowań zobowiązań wobec banków lub innych instytucji finansowych. W wyniku takiej operacji obie strony uzyskują korzyści komparatywne, które są dzielone równo między strony swapu lub dwie strony oraz pośrednika finansowego organizującego transakcję.

Czym jest swap?

Swap to rodzaj umowy zawieranej pomiędzy dwiema stronami w celu wymiany określonych korzyści lub przepływów finansowych. Jest to popularny instrument na rynku finansowym, który umożliwia stronom wymianę określonych aktywów, płatności lub wskaźników, na z góry ustalonych warunkach. W ramach transakcji swapowej, dwie strony uzgadniają wymianę pewnych korzyści w określonych okresach czasu, często przez dłuższy okres. Typowymi elementami wymiany są:

Swap stóp procentowych

W tym przypadku dwie strony wymieniają płatności odsetkowe na kapitał o zmiennym oprocentowaniu na płatności odsetkowe na kapitał o stałym oprocentowaniu (lub odwrotnie). Jest to często używane w celu zabezpieczenia przed ryzykiem zmiany stóp procentowych.

Swap walutowy

Tutaj dwie strony wymieniają płatności odsetkowe i kapitał w różnych walutach. Jest to używane, aby zabezpieczyć się przed ryzykiem kursowym w międzynarodowych transakcjach.

Swap towarowy

W tym przypadku dwie strony wymieniają przepływy gotówki oparte na cenach surowców lub towarów. Może to być przydatne dla firm, które chcą zabezpieczyć się przed wahaniem cen surowców.

Swap kredytowy

Ten rodzaj swapu umożliwia wymianę płatności odsetkowych na kapitał oparte na poziomie ryzyka kredytowego. Jest to często wykorzystywane w zarządzaniu ryzykiem kredytowym.

Cel i korzyści z transakcji swapowych

Transakcje swapowe oferują wiele korzyści zarówno dla uczestniczących stron, jak i dla rynku finansowego jako całości. Oto główne korzyści związane z tego rodzaju umowami:

  1. Zabezpieczenie przed ryzykiem: Jedną z głównych zalet swapów jest możliwość zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym z wahaniem stóp procentowych, kursów walutowych, cen surowców czy ryzykiem kredytowym. Poprzez wymianę płatności lub aktywów, strony mogą ograniczyć lub wyeliminować skutki fluktuacji na rynkach finansowych.

  2. Dostosowanie do potrzeb finansowych: Swapów używa się, aby dostosować strumienie gotówki do indywidualnych potrzeb i profilu ryzyka uczestników. Dzięki temu instrumentowi finansowemu można tworzyć spersonalizowane rozwiązania, które spełniają konkretne wymagania stron umowy.

  3. Optymalizacja portfela inwestycyjnego: Swap umożliwia zwiększenie różnorodności portfela inwestycyjnego poprzez ekspozycję na różne instrumenty finansowe i rynki. Pozwala to na efektywne zarządzanie ryzykiem i potencjalne zwiększenie potencjału osiągania zysków.

  4. Obniżenie kosztów finansowania: Dla niektórych stron umowy swap może być bardziej korzystny niż tradycyjne metody finansowania, ponieważ pozwala na uzyskanie dostępu do korzystniejszych warunków finansowych, np. niższych stóp procentowych.

  5. Wsparcie w międzynarodowych transakcjach: Swapy walutowe pomagają przedsiębiorstwom ograniczyć ryzyko kursowe podczas międzynarodowych transakcji i handlu z zagranicznymi partnerami.

  6. Likwidacja ograniczeń rynkowych: Swapy pozwalają na zaistnienie na różnorodnych rynkach finansowych bez konieczności fizycznego posiadania aktywów lub kapitału w danej walucie czy instrumentach finansowych.

  7. Poprawa płynności finansowej: W niektórych przypadkach, swapy mogą pomóc poprawić płynność finansową i dostęp do kapitału, umożliwiając lepsze zarządzanie przepływami gotówki.

Warto jednak pamiętać, że swapy to zaawansowane instrumenty finansowe i ich zastosowanie wymaga dokładnego zrozumienia ryzyka i umiejętności profesjonalnego doradztwa finansowego. Osoby i instytucje, które chcą korzystać z transakcji swapowych, powinny dobrze rozważyć cele i konsekwencje takich umów w kontekście swojej sytuacji finansowej i inwestycyjnej.

Swap stóp procentowych

Swap procentowy jest operacją finansową, w której strony dokonują zamiany płatności odsetkowych od kwoty kredytu lub pożyczki w walucie krajowej. Nie następuje przy tym wymiana kapitału.
Przykład:
Dwa podmioty A i B mają zamiar zaciągnąć kredyt w wysokości 10 mln zł na okres 5 lat. Odsetki od kredytu są płatne co 3 miesiące. Każdy z podmiotów otrzymał dwie oferty kredytowe obejmujące oprocentowanie stałe i zmienne.
Podmiot A: stałe 11,00%, zmienne WIBOR+1,00%, preferuje WIBOR+1,00%
Podmiot B: stałe 12,00%, zmienne WIBOR+1,60%, preferuje 12,00% 
Przewaga A nad B: stałe 1,00%, zmienne 0,60%
Podmiot A otrzymał lepszą ofertę zarówno na rynku stałych, jak i zmiennych stóp procentowych. Jednak przewaga podmiotu A nad podmiotem B na obu rynkach nie jest jednakowa i wynosi odpowiednio: 1,00% dla kredytu o oprocentowaniu stałym i 0,60% dla kredytu o oprocentowaniu zmiennym. Różnica wynosząca 0,40% jest korzyścią komparatywną. Z tego wynika, że:
- podmiot A ma przewagę komparatywną nad podmiotem B dla oprocentowania stałego,
- podmiot B ma przewagę komparatywną nad podmiotem A dla oprocentowania zmiennego.
Sytuacja taka sprzyja zwarciu umowy swapowej, w efekcie której korzyści komparatywne zostaną podzielone pomiędzy oba podmioty.

Operacja swapowa

Obie strony zaciągają kredyty niezgodnie z preferencjami:
· Podmiot A zaciąga kredyt o stałym oprocentowaniu 11,00%
· Podmiot B zaciąga kredyt o zmiennym oprocentowaniu WIBOR+1,60%
Podmiot A płaci podmiotowi B odsetki w wysokości WIBOR+0,20%, natomiast podmiot B płaci podmiotowi A odsetki w wysokości 10,40%.

Podmiot A:
- 11,00 - (WIBOR + 0,20%) + 10,40 = - (WIBOR + 0,80%)
Podmiot B:
- (WIBOR+1,60) + (WIBOR + 0,20%) - 10,40% = - 11,80%
Z powyższego wynika, że koszt kredytu zaciągniętego przez:
- podmiot A wynosi WIBOR + 0,80% (bank oferował WIBOR + 1,00%)
- podmiot B wynosi 11,80% (bank oferował 12,00%)
Każdy z podmiotów osiągnął cel uzyskując kredyt zgodnie z preferencjami i o niższym koszcie, zgodnie z oczekiwaniami. Łączne korzyści komparatywne w wysokości 0,40% zostały podzielone pomiędzy obydwu uczestników transakcji po równo.
W przypadku, gdy w transakcji swapowej uczestniczy pośrednik, część korzyści komparatywnych stanowi prowizję należną mu za skojarzenie stron i organizację transakcji. Przyjmując, że wynosi ona 0,10%, przepływy finansowe kształtować się będą następująco:


swap 2

 

Podmiot A:
- 11,00%-(WIBOR+0,20%)+10,35%= - (WIBOR + 0,85%)
Podmiot B:
- (WIBOR+1,60%)+(WIBOR+0,20)-10,45% = - 11,85% Pośrednik P:
(WIBOR+0,20) - (WIBOR+0,20) - 10,35 + 10,45 = + 0,10%
Z powyższego wynika, że koszt kredytu zaciągniętego przez:
- podmiot A wynosi WIBOR + 0,85% (bank oferował WIBOR + 1,00%)
- podmiot B wynosi 11,85% (bank oferował 12,00%)
W tym przypadku też każdy z podmiotów osiągnął cel uzyskując kredyt zgodnie z preferencjami i o niższym koszcie niż oferowany przez bank. Łączne korzyści komparatywne w wysokości 0,40% zostały podzielone pomiędzy obydwu uczestników transakcji po 0,15% oraz pośrednika 0,1%.

Swap walutowy

Swap walutowy jest operacją finansową, w której strony dokonują zamiany wartości nominalnych oraz płatności odsetkowych liczonych według stałej stopy procentowej od kwot kredytów lub pożyczek udzielonych w różnych walutach. Warunkiem opłacalności transakcji swapowej jest istnienie, podobnie jak w swapach procentowych, przewagi komparatywnej.
Przykład:
Dwa podmioty A (amerykański) i B (brytyjski) zamierzają zaciągnąć kredyty walutowe w wysokości:
- podmiot A - 25.000 GBP,
- podmiot B - 40.000 USD.
Kurs wymiany wynosi: 1,6000 GBP/USD.
Każdy z podmiotów otrzymał dwie oferty kredytowe obejmujące oprocentowanie stałe i zmienne.
Podmiot A: dolary 5,00%, funty LIBOR+1%, preferuje funty
Podmiot B: dolary 7,00%, funty LIBOR+1,8%, preferuje dolary 
Przewaga A nad B: dolary 2,00%, funty 0,8%
Podmiot A otrzymał lepszą ofertę zarówno na rynku dolara jak też funta. Jednak przewaga podmiotu A nad podmiotem B na obu rynkach nie jest jednakowa i wynosi odpowiednio: 2,00% dla kredytu w dolarach i 0,80% dla kredytu w funtach. Różnica wynosząca 1,20% jest korzyścią komparatywną. Z tego wynika, że:
- podmiot A ma przewagę komparatywną nad podmiotem B na rynku dolara (amerykańskim),
- podmiot B ma przewagę komparatywną nad podmiotem A na tynku funta (brytyjskim).
Każdy z tych podmiotów jest lepiej znany w swoim kraju i lokalny bank posiada do niego wyższe zaufanie.
Sytuacja taka sprzyja zwarciu umowy swapowej, w efekcie której korzyści komparatywne zostaną podzielone pomiędzy oba podmioty.

Operacja swapowa

Obie strony zaciągają kredyty w swoim kraju, aby wykorzystać korzystną dla każdego ocenę rodzimego banku:
- podmiot A zaciąga kredyt w dolarach o stałym oprocentowaniu 5,00%,
- podmiot B zaciąga kredyt w funtach o stałym oprocentowaniu LIBOR+1,8%.

Obydwa podmioty dokonują wymiany wartości nominalnych kredytów:
- podmiot A przekazuje podmiotowi B kwotę 40.000 USD,
- podmiot B przekazuje podmiotowi A kwotę 25.000 GBP.

swap 3

Podmiot A płaci podmiotowi B odsetki w wysokości LIBOR, natomiast podmiot B płaci podmiotowi A odsetki w wysokości 4,60%.

swap 4

Podmiot A:
- 5,00% - LIBOR + 4,60 = - (LIBOR + 0,40%)
Podmiot B:
- (LIBOR+1,80) + LIBOR – 4,60% = - 6,40%

Z powyższego wynika, że koszt kredytu zaciągniętego przez:
- podmiot A wynosi LIBOR + 0,40% (bank oferował LIBOR + 1,00%),
- podmiot B wynosi 6,40% (bank oferował 7,00%).
Każdy z podmiotów osiągnął cel uzyskując kredyt zgodnie z preferencjami i o niższym koszcie, zgodnie z oczekiwaniami. Łączne korzyści komparatywne w wysokości 1,20% zostały podzielone pomiędzy obydwu uczestników transakcji po równo.
Następnie podmioty zwracają sobie kapitały pożyczek:

swap 5

W rzeczywistości w transakcji swapowej walutowej uczestniczy pośrednik. Wtedy część korzyści komparatywnych stanowi prowizję należną mu za skojarzenie stron i organizację transakcji. Przyjmując, że wynosi ona 0,20%, przepływy finansowe kształtować się będą następująco:

swap 6

Podmiot A:

- 5,00%-LIBOR+4,50%= - (LIBOR + 0,50%)
Podmiot B:
- (LIBOR + 1,80%) + LIBOR - 4,70 = - 6,50%
Pośrednik P:
LIBOR - LIBOR – 4,50 + 4,70 = + 0,20%
Z powyższego wynika, że koszt kredytu zaciągniętego przez:
- podmiot A wynosi LIBOR + 0,50% (bank oferował LIBOR + 1,00%),
- podmiot B wynosi 6,50% (bank oferował 7,00%).

W tym przypadku też każdy z podmiotów osiągnął cel uzyskując kredyt zgodnie z preferencjami i o niższym koszcie niż oferowany przez bank. Łączne korzyści komparatywne w wysokości 1,20% zostały podzielone pomiędzy obydwu uczestników transakcji po 0,50% oraz pośrednika 0,20%. Po zakończeniu transakcji podmioty ponownie przekazują sobie wartości nominalne pożyczek.

swap 7