Inwestowanie na rynku kapitałowym wymaga dużej wiedzy, doświadczenia oraz pracy. Amatorskie zarządzanie własnymi finansami zazwyczaj kończy się źle.
W przypadku inwestorów niekwalifikowanych nie można oferować im produktów, jeżeli nie rozumieją a zatem nie potrafią określić związanego z nimi ryzyka. Firmy inwestycyjne, jak banki, domy maklerskie, fundusze są zobowiązane kierować swoje oferty z uwzględnieniem kwalifikacji i doświadczenia inwestorów pozwalających im samodzielnie oszacować ryzyko inwestycyjne. W tym celu dokonuje się ich podziału na inwestorów na inwestorów niekwalifikowanych oraz kwalifikowanych.
Inwestorzy kwalifikowani to tacy, którzy potrafią samodzielnie dokonać analizy danej inwestycji i oszacować ryzyko a później zarządzać posiadaną pozycją. Takie możliwości posiadają instytucje zatrudniające specjalistów z dziedziny finansów, oraz inne podmioty, jeżeli posiadają odpowiednio przygotowaną i doświadczoną kadrę. Za inwestora kwalifikowanego można również uznać osobę fizyczną, jeżeli posiada ona odpowiednie doświadczenie w prowadzeniu inwestycji własnych oraz doświadczenie zawodowe w dziedzinie finansów.
Dyrektywy Parlamentu Europejskiego a także nasza ustawa o obrocie instrumentami finansowymi i warunkach wprowadzenia instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych określają szczegółowo, kto może być uważany za inwestora kwalifikowanego.
Inwestorem kwalifikowanym jest:
1) Instytucja finansowa lub inna osoba prawna uprawniona do działania na rynkach Finansowych. W praktyce są to następujące podmioty:
- dom maklerski, bank, zagraniczna firma inwestycyjna,
- fundusz inwestycyjny, towarzystwo funduszy inwestycyjnych, otwarty
- fundusz emerytalny, towarzystwo emerytalne,
- inna instytucja zbiorowego inwestowania lub podmiot nią zarządzający,
- zakład ubezpieczeń.
2) Osoba prawna, której jedynym przedmiotem działalności statutowej jest inwestowanie w instrumenty finansowe.
3) Państwo, jednostka władz regionalnych lub lokalnych, w tym jednostka samorządu terytorialnego, bank centralny państwa.
4) Międzynarodowa instytucja finansowa, w szczególności: Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny.
5) Osoba prawna niebędąca małym lub średnim przedsiębiorcą.
6) Mały lub średni przedsiębiorca mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działający jako spółka handlowa, która zgodnie z ostatnim rocznym sprawozdaniem finansowym lub rocznym skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym spełnia co najmniej dwa z następujących warunków:
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wynosiło mniej niż 250 osób,
- suma aktywów bilansu nie przekracza równowartości 43 mln euro,przychody netto ze sprzedaży nie przekraczają równowartości w złotych 50 mln euro lub
- mający siedzibę w innym państwie członkowskim UE, jeżeli posiada tam status inwestora kwalifikowanego.
7) Osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Warunkiem wpisu osoby fizycznej do rejestru inwestorów kwalifikowanych jest spełnienie przez nią co najmniej dwóch z następujących warunków:
- w okresie 12 kolejnych miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o wpis do rejestru inwestorów kwalifikowanych zawarła, na własny rachunek, w obrocie zorganizowanym lub w tożsamym z nim obrocie dokonywanym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, transakcje papierami wartościowymi w liczbie co najmniej 10 transakcji w każdym trzymiesięcznym okresie, każda o wartości co najmniej 50 000 euro lub równowartości tej kwoty w złotych ustalonej przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień poprzedzający datę złożenia wniosku o wpis do rejestru inwestorów kwalifikowanych;
- wartość jej portfela papierów wartościowych w dniu poprzedzającym datę złożenia wniosku o wpis do rejestru inwestorów kwalifikowanych wynosi co najmniej 500.000 euro lub równowartość tej kwoty w złotych ustaloną przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień poprzedzający datę złożenia wniosku o wpis do rejestru inwestorów kwalifikowanych;
- pracuje lub pracowała w sektorze finansowym przez co najmniej rok na stanowisku wymagającym wiedzy z zakresu inwestycji w papiery wartościowe.
8) Osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim UE, jeżeli zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w tym państwie posiada status inwestora kwalifikowanego.
Rejestr inwestorów kwalifikowanych prowadzi Komisja Nadzoru Finansowego i jest on jawny, dostępny również na stronie internetowej urzędu.
Korzyści z posiadania statutu inwestora kwalifikowanego są niewątpliwe. Może on uczestniczyć w ofertach publicznych kierowanych wyłącznie do grona inwestorów kwalifikowanych. Należy wiedzieć, że w przypadku tych ofert emitent nie jest zobowiązany do sporządzenia, zatwierdzenia a następnie udostępnienia do publicznej wiadomości prospektu emisyjnego. To daje możliwość zakupu akcji, do których większość inwestorów nie ma dostępu.