Pozyskanie kapitału dłużnego w formie kredytu wymaga od przedsiębiorstwa posiadania zdolności kredytowej oraz złożenia wymaganych zabezpieczeń, których wartość niejednokrotnie przewyższa znacznie kwotę kredytu.
To trudny do spełnienia dla wielu przedsiębiorstw warunek. Nie wiele z nich posiada idealny bilans, rachunek zysków i strat czy rachunek przepływów pieniężnych. Przyczyn może być wiele, np. wykorzystanie linii kredytowych, posiadanie już zaciągniętych kredytów, niekorzystne wskaźniki finansowe, brak lub niski zysk, niewystarczający cash flow lub posiadanie aktywów, których bank nie chce zaakceptować. Bywa również sytuacja, że przedsiębiorstwo prowadzi politykę optymalizacji podatkowej, stąd zysk w danym roku może nie być imponujący. Z drugiej strony nie zawsze właściciele zamierzają lub są w stanie w danym momencie podwyższyć kapitał poprzez emisję akcji lub udziałów. Pozyskanie kapitału poprzez giełdę nie zawsze jest możliwe i tanie. Natomiast przedsiębiorstwo ma szansę rozwoju lub realizacji interesującego projektu jaki stworzyło otwarciem nowych rynków. Brak odpowiedniej ilości kapitału może spowodować bezpowrotną utratę szans i możliwości.
Szansą budowy potęgi może być możliwość intratnego przejęcia innego podmiotu. Wiele przedsiębiorstw wymaga restrukturyzacji, co może dać im szansę na uratowanie przed bankructwem oraz ustawienie na nowej drodze rozwoju. Takie działanie wymagają jednak znacznych nakładów finansowych. Skąd pozyskać środki na takie działania, gdy bank mówi "nie" a rynek obligacji korporacyjnych czy bonów handlowych jest niemrawy, jak to widzimy obecnie w naszym kraju. Rozwiązanie tych problemów może przynieść alternatywna forma finansowania to mezzanine.
Co kryje się pod tajemniczą nazwą mezzanine? Słowo to w architekturze oznacza piętro pośrednie pomiędzy parterem w wyższymi piętrami, zazwyczaj w budowlach publicznych jak np. teatry czy centra handlowe.
Mezzanine oznacza w praktyce przypływ ożywiającej gotówki w sytuacji, kiedy nie ma już możliwości pozyskania finansowania z tradycyjnych źródeł. Pozwala ono wyciągnąć przedsiębiorstwo z niejednokrotnie z trudnej sytuacji lub ustawić na nową drogę rozwoju. Innymi słowy, daje możliwość chwycenia oddechu.
Elastyczność tego instrumentu pozwala na uzupełnienie finansowania praktycznie w każdym aspekcie działalności przedsiębiorstwa oraz na każdym etapie jego rozwoju. Z powodzeniem może być wykorzystywane przez przedsiębiorstwa wdrażające nowoczesne technologie, dokonujące rozbudowy lub unowocześnienia parku maszynowego, rozpoczynające nową produkcję lub ją zwiększając. Mezzanine nadaje się dla wspomagania ekspansji przedsiębiorstwa poprzez fuzje i przejęcia, tworzenie nowych oddziałów czy budowę sieci sprzedaży. W praktyce przy dużych projektach stanowi ono jeden ze składników finansowania, który ma wpływ na ogólną kondycję długu przedsiębiorstwa.
Chociaż mezzanine jest droższe niż kredyt bankowy i wiąże się z dopuszczeniem nowych akcjonariuszy do spółki to jest to niezwykle atrakcyjna forma finansowania. Jedną z jej głównych zalet jest elastyczność kształtowania warunków finansowania i jego spłaty. Tu nie ma określonych standardów czy regulacji. Wszystkie działania mogą być przeprowadzane w ramach obowiązującego prawa. Przedsiębiorstwo spłaca ostatecznie pozyskany kapitał po upływie umowy (baloone payment), która trwa zazwyczaj 5 do 10 lat. Przykładowa struktura źródeł finansowania w pasywach bilansu spółki akcyjnej wykorzystującej zdywersyfikowane źródła finansowania może mieć następujący układ:
- Kapitał podstawowy (akcje zwykłe)
- Kapitał uprzywilejowany (akcje uprzywilejowane)
- Pożyczki akcjonariuszy
- Mezzanine
- Zobowiązania podporządkowane
- Kredyt bankowy
Mezzanine wypełnia wiele luk pomiędzy kapitałem własnym dostarczonym przez udziałowców oraz kredytem bankowym. Stanowi ono funkcję pomostu pomiędzy tymi kapitałami.