Ryzyko inwestycji w obligacje korporacyjne

Inwestycje w obligacje są popularną formą lokowania kapitału, niejednokrotnie zyskowną, jednak niosą ze sobą różne rodzaje ryzyka.

Czym są obligacje korporacyjne?

Obligacje korporacyjne są to dłużne papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa w celu pozyskania kapitału obcego. Są to papiery wartościowe, w których emitent, czyli firma lub korporacja, zobowiązuje się do spłaty pożyczonej kwoty wraz z odsetkami w określonym terminie, czyli przeprowadzić wykup obligacji. Inwestorzy, czyli obligatariusze, kupujący obligacje stają się wierzycielami emitenta i otrzymują odsetki jako wynagrodzenie za udostępnienie kapitału. Rynek obligacji korporacyjnych w Polsce jest już dobrze rozwinięty, jednak daleko mu do krajów zachodnich.

Obligacje korporacyjne różnią się od obligacji skarbowych, które są emitowane przez Skarb Państwa. Emitentem obligacji korporacyjnych jest firma prywatna, a nie rząd. Z reguły ryzyko obligacji skarbowych jest niższe niż ryzyko obligacji korporacyjnych. Inwestując w obligacje spółki czyli obligacje korporacyjne, inwestorzy winni brać pod uwagę ryzyko związane z kondycją finansową emitenta, który prowadzi działalność gospodarczą.

Pod względem oprocentowania obligacje dzielimy na:

• obligacje o stałym oprocentowaniu, które pozostaje na niezmienionym poziomie do dnia wykupu obligacji;
• obligacje o zmiennym typie oprocentowania, które zmienia się w ustalonych okresach w zależności od kosztu pieniądza lub inflacji;
• obligacje zerokuponowe, w tym przypadku nie ma wypłaty odsetek a ich ekwiwalentem jest dyskonto przy sprzedaży obligacji.

Obligacje korporacyjne stają się coraz częściej instrumentem służącym pozyskaniu środków na inwestycje, spłatę istniejącego zadłużenia lub finansowanie bieżącej działalności. Dla inwestorów stanowią alternatywę wobec innych form inwestycji, takich jak akcje czy obligacje skarbowe, ponieważ stopa zwrotu z inwestycji jest wyższa. Jednak ich cechą jest wyższe ryzyko niż skarbowych papierów wartościowych. Jeżeli zamierzamy kupić obligacje korporacyjne powinniśmy poznać sytuację ekonomiczną emitenta, warunki emisji i perspektywy rozwoju aby ocenić ryzyko inwestycyjne.

Obligacje są na całym świecie popularną formą finansowania dłużnego. Największy rynek kreują amerykańskie obligacje korporacyjne. W Polsce funkcjonuje zorganizowany rynek obligacji Catalyst, prowadzony przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. oraz spółkę BondSpot. Obligacje są notowane na rynku regulowanym i w formule alternatywnego systemu obrotu. Ponadto można inwestować w obligacje na poza tym rynkiem, gdzie transakcje są realizowane za pośrednictwem instytucji finansowych.

Kategorie ryzyka inwestycji

Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe obligacji oznacza sytuację, kiedy emitent obligacji nie będzie w stanie wypłacić odsetek lub kapitału. Jest ono wyższe niż w przypadku obligacji skarbowych. Oto kluczowe informacje, które pozwolą skutecznie ograniczyć ryzyko kredytowe:

• Definicja ryzyka kredytowego: Ryzyko kredytowe, zwane również ryzykiem emitenta, to zagrożenie związane z niewypłaceniem przez emitenta obligacji obiecanych płatności. 
• Skutki ryzyka kredytowego: Jeśli emitent obligacji nie wypełni swoich zobowiązań, inwestorzy mogą ponieść straty finansowe, ponieważ przestaną otrzymywać odsetki lub nie odzyskają pierwotnej wartości obligacji w momencie wygaśnięcia.
• Czynniki wpływające na ryzyko kredytowe: Ryzyko kredytowe związane z obligacjami może zależeć od zdolności kredytowej emitenta, stabilności gospodarczej, sektora przemysłu, w którym działa emitent i innych czynników makroekonomicznych.
• Monitorowanie ryzyka kredytowego: Inwestorzy oceniają ryzyko kredytowe przed zakupem obligacji poprzez analizę ratingów kredytowych emitentów i badanie ich zdolności do spłaty długu.
• Zarządzanie ryzykiem kredytowym: Dywersyfikacja portfela obligacji poprzez inwestowanie w obligacje różnych emitentów i sektory pomaga zmniejszyć ryzyko kredytowe.

Warto zdawać sobie sprawę z ryzyka kredytowego podczas inwestowania w obligacje korporacyjne. Dobre zrozumienie tego rodzaju ryzyka może pomóc inwestorom podejmować bardziej świadome decyzje inwestycyjne i wybierać mniej ryzykowne emisje obligacji.

Ryzyko płynności

Ryzyko płynności przy inwestycji w obligacje emitowane przez firmy odnosi się do sytuacji, kiedy jest trudno kupić lub sprzedać obligacje po zadowalającej cenie. Dotyczy to częściej obligacji nienotowanych na zorganizowanym rynku, chociaż takie sytuacja mogą mieć miejsce także na Catalyst.  

• Definicja ryzyka płynności: Ryzyko płynności oznacza, że inwestor może mieć trudności z szybkim zbyciem obligacji na rynku wtórnym (poza rynkiem pierwotnym, gdzie są emitowane). Może to wynikać z braku zainteresowania inwestorów, ograniczonej dostępności kupujących lub sprzedających lub zmieniających się warunków rynkowych.
• Czynniki wpływające na większe ryzyko płynności: Ryzyko płynności może zależeć od rodzaju obligacji, ich popularności na rynku, warunków rynkowych, a także rozmiaru transakcji. Mniej popularne lub rzadko handlowane obligacje mogą być bardziej narażone na to ryzyko.
• Zarządzanie ryzykiem płynności: Inwestorzy mogą zarządzać ryzykiem płynności, wybierając bardziej płynne obligacje lub stosując strategie dywersyfikacji portfela. Istnieją również fundusze inwestycyjne, które inwestują w obligacje i mogą pomóc w zminimalizowaniu tego ryzyka.
• Przykład: Jeśli inwestor posiada mało popularne obligacje i nagle potrzebuje gotówki, może mieć trudności ze sprzedażą tych obligacji na rynku wtórnym, co może go zmusić do sprzedaży po zaniżonej cenie.

Ryzyko płynności jest istotnym aspektem inwestowania w obligacje, zwłaszcza dla tych, którzy planują handel nimi na rynku wtórnym. Inwestorzy powinni zrozumieć to ryzyko i dostosować swoje strategie inwestycyjne odpowiednio, aby uniknąć potencjalnych trudności z płynnością

Ryzyko stopy procentowej 

Inwestowanie w obligacje wiąże się z ryzykiem stopy procentowej, które ma kluczowy wpływ na wartość i rentowność obligacji. O dłuższy okres trwania inwestycji tym wyższe ponosisz ryzyko.

• Definicja ryzyka stopy procentowej: Ryzyko stopy procentowej polega na możliwości zmiany cen obligacji w odpowiedzi na zmiany stóp procentowych na rynku. Kiedy stopy procentowe rosną, ceny istniejących obligacji o stałym oprocentowaniu spadają, co może wpłynąć na wartość portfela obligacji. 
• Ryzyko reinwestycji: To zjawisko polega na tym, że kiedy inwestor otrzymuje odsetki od obligacji i chce je zainwestować ponownie, może być zmuszony reinwestować je po niższej stopie procentowej niż początkowa stopa obligacji. To może obniżyć całkowity zwrot z inwestycji.
• Wpływ na różne rodzaje obligacji: Ryzyko stopy procentowej wpływa różnie na różne rodzaje obligacji. Obligacje o stałym oprocentowaniu są bardziej narażone na ryzyko cenowe, podczas gdy obligacje o zmiennym oprocentowaniu (np. indeksowane inflacją) mogą być mniej narażone na to ryzyko.
• Strategie zarządzania ryzykiem: Inwestorzy mogą zarządzać ryzykiem stopy procentowej, dostosowując swoje portfele, wybierając różne rodzaje obligacji lub stosując taktyki zabezpieczające, takie jak umowy terminowe na obligacje.
• Znaczenie monitorowania rynku: Inwestorzy w obligacje powinni regularnie monitorować zmiany stóp procentowych i dostosowywać swoje strategie inwestycyjne w zależności od panujących warunków rynkowych.

Ryzyko stopy procentowej jest kluczowym aspektem inwestowania w obligacje, ponieważ może znacząco wpłynąć na wartość inwestycji. Dlatego inwestorzy muszą być świadomi tego ryzyka i umiejętnie zarządzać swoimi portfelami, aby zmaksymalizować potencjalne zyski i zminimalizować straty

Ryzyko walutowe

Ryzyko walutowe w inwestycji w obligacje wynika z denominacji tych obligacji w walutach obcych. W związku z tym kupując obligacje korporacyjne w innych walutach należy poznać jak funkcjonuje rynek walutowy.

• Denominacja w walucie obcej: Obligacje wydane w walucie innej niż waluta lokalna inwestora niosą ze sobą ryzyko walutowe. To oznacza, że zmiany kursu wymiany walut mogą wpłynąć na wartość inwestycji.
• Wahania kursu: Jeśli kurs waluty obcej w stosunku do waluty inwestora wzrośnie, to wartość obligacji w walucie lokalnej również wzrośnie. Jednak spadek kursu waluty obcej może obniżyć wartość obligacji.
• Zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym: Inwestorzy mogą stosować różne strategie, aby ograniczyć ryzyko walutowe. Jednym z popularnych narzędzi jest inwestowanie w obligacje zabezpieczone przed ryzykiem walutowym lub korzystanie z instrumentów finansowych, takich jak kontrakty terminowe walutowe.
• Reinwestycja odsetek: Inwestorzy muszą również rozważyć ryzyko związanego z reinwestycją odsetek. Otrzymując odsetki w walucie obcej, muszą zdecydować, czy będą reinwestować środki w tej samej walucie czy przeliczyć na walutę lokalną.
• Wpływ na całkowity zwrot: Ryzyko walutowe może znacząco wpłynąć na całkowity zwrot z inwestycji w obligacje denominowane w obcej walucie. Dlatego inwestorzy powinni świadomie zarządzać tym ryzykiem.

Ryzyko walutowe jest istotnym czynnikiem związanym z inwestowaniem w obligacje, który może wpłynąć na rentowność inwestycji w obligacje denominowane w walutach obcych. Inwestorzy powinni zrozumieć to ryzyko i rozważyć zabezpieczenia oraz strategie zarządzania nim, aby osiągnąć swoje cele inwestycyjne.

Ryzyko rynkowe

Ryzyko inwestowania w obligacje odnosi się również do potencjalnych fluktuacji cen tych obligacji na rynku wtórnym w odpowiedzi na zmiany na rynkach finansowych. Poznajmy z czego wynika ryzyko rynkowe:

• Zmiany stóp procentowych: Rynek obligacji jest wrażliwy na zmiany stóp procentowych. Wzrost stóp procentowych może prowadzić do spadku wartości obligacji na rynku wtórnym, zwłaszcza tych o stałym oprocentowaniu.
• Wahania cen na rynku wtórnym: Obligacje, które inwestorzy chcą sprzedać przed terminem wykupu, są narażone na wpływ rynku wtórnego. Fluktuacje cen na tym rynku mogą wpłynąć na cenę, którą inwestor otrzyma za swoje obligacje.
• Zmiany w ocenie kredytowej emitenta: Obligacje korporacyjne niosą ryzyko związane z oceną kredytową emitenta. Jeśli ocena się pogorszy, to cena tych obligacji może spadać.
• Ryzyko płynności: Niektóre obligacje, zwłaszcza te o niższej ocenie kredytowej lub mniej popularne, mogą być trudne do sprzedaży na rynku wtórnym, co zwiększa ryzyko braku płynności.
• Wpływ zdarzeń rynkowych: Wydarzenia gospodarcze, polityczne lub inne sytuacje na rynku finansowym mogą wpłynąć na wartość obligacji.

Inwestując w obligacje należy zdawać sobie sprawę z tych czynników ryzyka rynkowego i ocenić, czy pasują do strategii inwestycyjnej. Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego, analiza fundamentalna i monitorowanie rynku są to sposoby minimalizacji ryzyka w przypadku zawirowań rynkowych lub kryzysu.

Ryzyko związane z inflacją

Ryzyko inflacyjne w inwestycji w obligacje wynika z potencjalnego spadku siły nabywczej pieniądza, co może wpłynąć na wartość inwestycji. Oto kluczowe aspekty ryzyka inflacyjnego jaka towarzyszy inwestycji obligacji:

• Spadek wartości realnej: Jeżeli obligacje mają stałe oprocentowanie w miarę wzrostu inflacji ich realna wartość odsetek będzie spadać. Inwestorzy otrzymują określone dochody odsetkowe, które mogą nie nadążać za rosnącymi cenami.
• Inflacja a stopa zwrotu: Wzrost inflacji może obniżyć rzeczywistą stopę zwrotu z obligacji, co może sprawić, że inwestycja nie będzie generować oczekiwanych korzyści.
• Obligacje indeksowane inflacją: Niektóre obligacje, zwane obligacjami indeksowanymi inflacją, dostosowują się do zmian w poziomie inflacji, co może pomóc w zminimalizowaniu ryzyka inflacyjnego. Jednak nie zawsze są dostępne i mogą mieć niższe oprocentowanie.
• Dywersyfikacja portfela: Inwestorzy mogą zminimalizować ryzyko inflacyjne, dywersyfikując swoje inwestycje, na przykład poprzez dodawanie aktywów, które mogą korzystać w sytuacji inflacji, takie jak nieruchomości lub surowce.
• Monitorowanie wskaźników inflacji: Inwestorzy powinni śledzić wskaźniki inflacyjne, aby dostosować swoje strategie inwestycyjne do zmian w poziomie inflacji.

Ryzyko inflacyjne jest istotnym czynnikiem, który może wpływać na efektywność inwestycji w obligacje. Dlatego inwestorzy powinni dokładnie rozważyć strategię i rodzaj obligacji, które wybierają, aby zminimalizować skutki inflacji

Ryzyko niewypłacalności emitenta

Potencjalne ryzyko emitenta w przypadku inwestycji w obligacje odnosi się do potencjalnego niewypłacenia odsetek lub kapitału przez emitenta obligacji. Oto kluczowe aspekty ryzyka emitenta w inwestycji obligacji:

• Niewypłacalność: Emitent obligacji może nie być w stanie wypłacić obowiązujących odsetek lub zwrócić kapitału inwestorom. To ryzyko jest szczególnie istotne w przypadku obligacji korporacyjnych, gdzie firmy emitują obligacje.
• Obniżenie oceny kredytowej: Jeśli agencje oceny ryzyka obniżą ocenę kredytową emitenta, może to zwiększyć ryzyko niewypłacalności i obniżyć wartość obligacji na rynku wtórnym.
• Niezaspokojenie w przypadku upadłości: W przypadku upadłości emitenta obligacji, inwestorzy obligacji mogą być w kolejce do zaspokojenia wśród wierzycieli, co oznacza, że mogą odzyskać tylko część swoich środków lub wcale, jeśli nie będzie wystarczających aktywów do spłaty długu a obligacje są niezabezpieczone.
• Rodzaj emitenta: Emitent może być firmą prywatną, instytucją publiczną lub innym podmiotem. Ryzyko emitenta może różnić się w zależności od rodzaju emitenta i jego zdolności do spełnienia zobowiązań.
• Monitorowanie kondycji emitenta: Inwestorzy w obligacje powinni regularnie monitorować kondycję finansową emitenta, aby ocenić ryzyko niewypłacalności.

Ryzyko emitenta jest ważnym czynnikiem, który wpływa na wartość i bezpieczeństwo inwestycji w obligacje. Inwestorzy muszą dokładnie analizować emitenta i brać pod uwagę jego zdolność do wywiązania się z zobowiązań przed dokonaniem inwestycji w konkretne obligacje. Należy wybierać obligacje zabezpieczone.

Fundusze obligacji

Fundusze inwestycyjne obligacji mogą być stosunkowo mniej ryzykowne niż inwestycje w akcje i wiele innych form inwestowania, ale nadal niosą te kategorie ryzyka, które zostały opisane powyżej. Fundusz inwestycyjny posiada w koszyku aktywów obligacje, różnych emitentów, oprocentowaniu i poziomie ryzyka.  Zysk z inwestycji w tego rodzaju fundusze jest niższy niż w przypadku inwestycji w obligacje. Są fundusze, które inwestują jednocześnie w obligacje korporacyjne, obligacje skarbowe i obligacje komunalne. Dzięki dywersyfikacji funduszy obligacji ponosimy umiarkowanie niskie ryzyko. Jest ono zazwyczaj niższe niż inwestując w akcje. Jednak w przypadku dużych zawirowań na rynku lub drastycznych podwyżek stóp procentowych może nastąpić spadek dochodów z inwestycji w fundusze inwestycyjne obligacji. 

Podsumowanie

Aby minimalizować ryzyko inwestycji w obligacje, inwestorzy mogą dywersyfikować swoje portfele, starannie oceniać emitentów obligacji, monitorować zmiany na rynkach i rozważać skonsultowanie się z ekspertami finansowymi. Tylko solidna ocena ryzyka inwestycji zapewnia sukces finansowy na rynku obligacji korporacyjnych.