Powstające nowe konstrukcje produktów strukturyzowanych dają możliwość zarabiania w sytuacjach, kiedy na giełdzie jest dekoniunktura.
Odpowiednia szata
Aby produkt strukturyzowany mógł się dobrze sprzedać, podobnie jak piękna kreacja, musi być pięknie skrojony i pasować dla danego klienta lub grupy klientów. Dziś często używa się pojęcia „produkt skrojony na miarę". I jak tu nie czuć satysfakcji wiedząc, że potężny bank tym razem zrobił coś specjalnie dla nas. Aby towar dobrze się sprzedawał niezwykle istotne jest piękne opakowanie, a odpowiednio zaprezentowana zawartość, niczym modelka, winna zachwycać inowacyjnością, różnorodnością a najlepiej jeszcze egzotyką. Efektowne sformułowania o możliwości uczestniczenia klienta w niedostępnym dla niego światowym rynku finansowym oraz udziale w niejednokrotnie dwucyfrowych zyskach działają na wyobraźnię. Dobrze skonstruowana oferta i promocja może spowodować, że taki produkt finansowy będzie sprzedany, jak poranna dostawa ciepłych i chrupiących bułeczek.
Produkty strukturyzowane są emitowane zazwyczaj przez banki, prześcigające się w pomysłach, aby pobudzić apetyty klientów na bezpieczny i dość intratny sposób pomnażania pieniędzy. Mozolną pracę związaną z powiększaniem zasobów bogactwa klientów banku przejmuje rzesza finansistów. Aby je pomnożyć są gotowi przeczesać cały glob w poszukiwaniu tzw. investment opportunities. I zapewne znajdą dla każdego coś odpowiedniego, gdyż rynki międzynarodowe oferują dziś szeroką paletę instrumentów finansowych. W efekcie po skonstruowaniu portfela powstaje nowy produkt strukturyzowany, który zaczyna od tego momentu żyć swoim życiem. Należy on do grupy instrumentów określanych jako alternatywne, stwarzających nowe możliwości osiągania zysków. Sposób kształtowania się wyników inwestycyjnych tych instrumentów jest zazwyczaj inny, niż aktywów tradycyjnych, jak akcje czy obligacje, gdyż reagują one inaczej na zmiany parametrów ekonomicznych.
Wynik zależny od wielu czynników
Wynik finansowy produktów strukturyzowanych może być uzależniony od koszyka akcji, indeksu, kursu walut obcych, cen towarów lub dowolnej kombinacji tych aktywów. Przykładem może być indeks akcji rynku azjatyckiego, miedź, ropa naftowa, czy złoto. Szeroka klasa aktywów w jakie inwestują zarządzający portfelami produktów strukturyzowanych daje duży potencjał osiągania ponadprzeciętnych zysków. Z kolei niska lub nawet ujemna korelacja z rynkiem inwestycji akcji i obligacji czy funduszy inwestycyjnych opartych na tych instrumentach, pozwala na redukcję strat a nawet osiągnięcie zysku w sytuacji pogorszenia koniunktury giełdowej. Portfel aktywów tradycyjnych wzbogacony produktami strukturyzowanymi nabywa nową jakość. W efekcie sytuacja finansowa jego posiadacza może stać się mało zależna od kapryśnej koniunktury na rynku giełdowym papierów wartościowych.
Poprzez nabywanie produktów strukturyzowanych inwestorzy uzyskują pośrednio dostęp do instrumentów i strategii inwestycyjnych, które są zazwyczaj niedostępne dla indywidualnych inwestorów lub wymagają dużej wiedzy w dziedzinie finansów. Instytucje finansowe, będące emitentami produktów strukturyzowanych prześcigają się obecnie w tworzeniu coraz bardziej wyrafinowanych instrumentów opartych nawet na kilkunastu aktywach bazowych.
Rodzaje instrumentów
Produkty strukturyzowane mogą funkcjonować jako: obligacje, lokaty, fundusze i polisy ubezpieczeniowe. Generalnie mówi się, że zapewniają one całkowitą lub częściową ochronę zainwestowanego kapitału. Jednak obowiązuje ona jedynie, gdy produkt jest utrzymany do dnia jego wykupu. Obligacja strukturyzowana odpowiada złożeniu dwóch instrumentów finansowych: obligacji zerokuponowej oraz opcji kupna lub sprzedaży. Obligacja zerokuponowa daje gwarancję otrzymania z powrotem zainwestowanego kapitału, natomiast opcja posiada potencjał generowania zysków. Są one doskonałymi produktami dla inwestorów z niską skłonnością do ryzyka, którzy obawiają się poniesienia jakiejkolwiek straty lecz chcieliby zarobić lepiej, niż na lokacie bankowej. Dysponując kwotą 20 tys. złotych można już samodzielnie złożyć produkt strukturyzowany, bez potrzeby dzielenia się z bankiem zyskami.
Nie wszyscy emitenci produktów strukturyzowanych gwarantują zwrot całości powierzonego im kapitału w sytuacji poniesienia straty na portfelu inwestycyjnym. Jednak wówczas nagrodą za takie ryzyko może być podwyższony udział inwestora w ewentualnych przychodach z aktywów bazowych. Istnieją również inne formy wyrafinowanych produktów strukturyzowanych, które są pozbawione ryzyka walutowego. Ma to miejsce, gdy wynik inwestycji jest uzależniony od ceny aktywa kwotowanego w innej walucie, niż waluta, w jakiej inwestor otrzymuje przychód. Są one określane mianem produktów strukturyzowanych typu quanto.
Określony czas życia
Produkty strukturyzowane są wyemitowane na pewien określony czas, stąd nabywając je należy liczyć się z niejednokrotnie wieloletnim zamrożeniem kapitału. O tym czasami się zapomina i wówczas mogą zaistnieć nieporozumienia i rozczarowanie. Stąd, przed podjęciem decyzji o takiej inwestycji należy dokładnie wyjaśnić wszelkie kwestie w banku oferującym produkt lub u doradcy finansowego. Nie można przeoczyć informacji pisanych małym druczkiem, bo one mogą być tu najistotniejsze.
Czy jednak nie ma możliwości wcześniejszego wyjścia z inwestycji bez dużego uszczerbku finansowego? Rozwiązaniem problemu może być sprzedaż posiadanego produktu na rynku wtórnym za pośrednictwem instytucji finansowej. Jednak w praktyce jest to trudne, ze względu na małą płynność takiego rynku. Najlepszym miejscem dla takiej transakcji jest giełda, gdzie mamy do czynienia z koncentracją podaży i popytu a oferty kupna i sprzedaży są upubliczniane i bezzwłocznie kojarzone ze sobą. Na przykład na London Stock Exchange przedmiotem obrotu jest kilkadziesiąt produktów strukturyzowanych.
Nabywając produkt strukturyzowany inwestor ma szansę uczestniczyć w zyskach z inwestycji, jakie może przynieść specjalnie skonstruowany portfel aktywów. Udział procentowy inwestora w zyskach jest z góry określany dla każdego produktu, mogą tez być wyróżnione w ramach danego produktu różne opcje podziału zysku. Tu nie należy ulegać magii słów o ponad stuprocentowym uczestnictwie w zyskach, gdyż bank na pewno nigdy nie będzie dopłacać do tego interesu.
Oferta produktów strukturyzowanych na polskim rynku zwiększa się z miesiąca na miesiąc. Prym w ich emisjach wiodą banki zagraniczne z bogatym doświadczeniem w tworzeniu skomplikowanych struktur finansowych. Nie bez znaczenia jest tu międzynarodowa sieć oddziałów tych banków. Pozwala to im budować produkty strukturyzowane oparte na aktywach notowanych na różnych rynkach światowych.
Potrzebna rozwaga
Inwestycje w produkty strukturyzowane stanowią interesującą alternatywę lokowania nadwyżek finansowych. Posiadają one potencjał osiągania wyższej stopy zwrotu, niż lokata bankowa. Niestety, nie jest to wolne od ryzyka. Większość tego typu instrumentów zapewnia wprawdzie zwrot zainwestowanego kapitału, nie mniej po kilku latach ta sama nominalnie kwota posiada już niższą wartość, a ponadto może być trudno zaakceptować utracone możliwości inwestycyjne w inne aktywa z powodu zablokowania środków na kilka lat.
Inwestowanie w tego rodzaju instrumenty powinno być poprzedzone dokładnym zapoznaniem się z warunkami emisji. Niejednokrotnie konstrukcja produktów strukturyzowanych jest skomplikowana i zrozumienie jej może wymagać specjalistycznej wiedzy. Aby zapobiec błędnej interpretacji treści warunków emisji wskazana jest pomoc doradcy finansowego. Podejmowanie decyzji na podstawie ulotek reklamowych, gdzie pisze się zazwyczaj o korzyściach może przynieść w przyszłości wiele rozczarowania i nieporozumień. Inwestycje w tego rodzaju produkty należy traktować, jako średnioterminowe lub długoterminowe.
Podejmując decyzję inwestycyjną dotyczącą produktów strukturyzowanych należy brać pod uwagę również wiele czynników natury osobistej. W szczególności winniśmy uwzględnić skłonność do podejmowania ryzyka i akceptowania porażek a także posiadane rezerwy finansowe, przychody, planowane wydatki, sytuację osobistą i rodzinną, wiek i stan zdrowia. Bogata oferta rynkowa pozwoli znaleźć produkt, skrojony dla siebie, niczym kreacje balowe, które zakładają panie na bal sylwestrowy.
Porównanie cech
Plusy:
- całkowita lub częściowa ochrona zainwestowanego kapitału przy jednoczesnym udziale w potencjalnych zyskach (produkty z ochroną kapitału),
- możliwość osiągania zysków przewyższających oprocentowanie lokat bankowych, obligacji lub niektórych funduszy inwestycyjnych, przy minimalnym ryzyku finansowym,
- określony z góry udział w zyskach z portfela, w oparciu, o który jest zbudowany produkt strukturyzowany,
- dostęp do różnych rynków światowych oraz trudno dostępnych instrumentów finansowych,
- korzystanie z wiedzy i doświadczenia specjalistów z renomowanych, międzynarodowych instytucji finansowych,
- dywersyfikacja portfela aktywów inwestycyjnych.
Minusy:
- brak pewności osiągnięcia przewidywanych zysków,
- trudności w zbyciu produktu przed terminem wykupu – niska płynność rynku,
- wysokie nominały wielu produktów, co często czyni je niedostępnymi dla inwestorów detalicznych,
- trudności w ocenie perspektyw wzrostu wartości portfela inwestycyjnego produktu, ze względu na ilość i różnorodność składników,
- zamrożenie kapitału na kilka lat, co wiązać się może z utraconymi możliwościami korzystania z innych form zarabiania,
- wartość realna zainwestowanego kapitału jest niższa ze względu na inflację.