Obligacja jest dłużnym papierem wartościowym pozwalającym na pozyskanie kapitału przez przedsiębiorstwa a jednocześnie stanowi interesującą alternatywę inwestycyjną.
Czym jest obligacja?
Obligacja jest papierem wartościowym, emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wobec właściciela obligacji (obligatariusza) i jednocześnie zobowiązuje się do spełnienia określonego w dokumencie obligacji świadczenia. Obligacja jest dokumentem inkorporującym wierzytelności pieniężne. Dla przedsiębiorstwa może stanowić jeden z istotnych instrumentów finansowania - alternatywnego wobec kredytu lub pożyczki bankowej. Wartość nominalna obligacji stanowi podstawowe zobowiązanie emitenta wobec posiadaczy obligacji.
Obligacje dzielą się na: imienne oraz na okaziciela. Mogą mieć postać materialną (dokument) lub zdematerializowaną (zapis w ewidencji). Obligacje zdematerializowane są ewidencjonowane w rejestrze prowadzonym przez uprawnioną instytucję: Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, bank lub dom maklerski.
Obligacje korporacyjne mogą emitować podmioty prowadzące działalność gospodarczą, które posiadają osobowość prawną, tj. spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki komandytowo-akcyjne.
Świadczenia wynikające z obligacji
Posiadacze obligacji mają prawo do otrzymania od emitenta świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Najczęściej stosowaną formą świadczenia pieniężnego jest oprocentowanie, wypłacane okresowo jako kupony odsetkowe. Może być ono stałe lub zmienne. Oprocentowanie zmienne jest zazwyczaj uzależnione od rynkowego kosztu pieniądza (WIBOR, rentowności bonów skarbowych) albo inflacji.
Inną formą świadczenia pieniężnego jest dyskonto od wartości nominalnej obligacji. Takie papiery określa się mianem obligacji zerokuponowych.
Za zobowiązania wynikające z obligacji emitent odpowiada całym majątkiem - obecnym i przyszłym. Aby jednak zwiększyć atrakcyjność obligacji emitent może zabezpieczyć wierzytelności wynikające z obligacji całkowicie lub przynajmniej częściowo ustanawiając hipotekę, zastaw lub poręczenie. Zabezpieczenie pozwala na emisję obligacji przy niższym opracowaniu, gdyż zmniejsza ryzyko inwestycyjne i w konsekwencji niższe będą oczekiwania inwestorów co do premii za to ryzyko.
Rodzaje oferty
Emisja obligacji może być przeprowadzona w formule oferty publicznej lub niepublicznej.
Oferta publiczna polega na skierowaniu propozycji nabycia obligacji do więcej niż 149 osób lub nieoznaczonego adresata. Wymaga to opracowania, zatwierdzenia w Komisji Nadzoru Finansowego i udostępnienia publicznego dokumentu informacyjnego - prospektu emisyjnego lub memorandum informacyjnego.
O ofercie niepublicznej mówimy, kiedy emitent proponuje nabycie swych obligacji co najwyżej imiennie wskazanym 149 osobom. Dokument informacyjny dotyczący emitenta i emisji nie podlega obowiązkowi zatwierdzenia przez KNF.
Po okresie wygaśnięcia danej serii obligacji emitent może przeprowadzić kolejną emisję obligacji. Może być ona skierowana do dotychczasowych obligatariuszy (rolowanie) a także innych osób. Nabyte doświadczenie oraz rozpoznawalność emitenta będą pomocne w uplasowaniu kolejnej emisji na rynku. Korzyści z tego tytułu może odnieść tylko ten emitent, który dobrze wywiązywał się z obowiązków wobec posiadaczy obligacji, m.in. terminowo wypłacając odsetki oraz poprawnie realizując obowiązki informacyjne.
Zalety finansowania obligacjami
Istnieje wiele zalet pozyskania kapitału poprzez emisję dłużnych papierów wartościowych w porównaniu z kredytem bankowym. Pozyskując środki pieniężne znajdujące się w posiadaniu wielu osób można zaspokoić niejednokrotnie duże potrzeby finansowe. Przedsiębiorstwo, jako emitent obligacji ustala reguły gry - nie bank. Decyduje też o wysokości oprocentowania, sposobie jego ustalania i częstotliwości wypłat odsetek. Emitent ustala poziom zabezpieczenia zobowiązania wynikającego z obligacji.
Zaletą finansowania obligacjami w porównaniu z emisją akcji jest pozostawienie niezmienionej struktury właścicielskiej. Akcjonariusze lub udziałowcy nie oddają nikomu nowemu części posiadanej władzy a zyski dzielą między sobą, jak wcześniej.
Jednak w praktyce finansowanie pozyskane poprzez emisję obligacji jest droższe niż koszt kredytu bankowego.
Rynek notowań obligacji
W Polsce zorganizowany obrót obligacjami jest prowadzony na Catalyst na rynku regulowanym oraz w alternatywnym systemie obrotu.
Podstawową zasadą na Catalyst jest przejrzystość i równy dostęp inwestorów do informacji. Emitenci obligacji są zobowiązani do publikacji raportów okresowych zawierających sprawozdania finansowe oraz raportów bieżących informujących o istotnych wydarzeniach w spółce, mogących mieć wpływ na zdolność emitenta do regulacji zobowiązań. Przedsiębiorstwo, które wprowadziło obligacje na Catalyst, realizując poprawnie obowiązki informacyjne, buduje swoją wiarygodność, jako dłużnika na rynku finansowym. Czerpie też korzyści ze stałej promocji swej marki w mediach i publikatorach.
Dla inwestorów obligacje nieskarbowe stanowią interesującą formę pomnażania kapitału. Wyniki takich inwestycji są zazwyczaj nisko skorelowane w wynikami inwestycji w akcje. A to daje okazję do racjonalnej dywersyfikacji portfela inwestycyjnego.