Arbitraż na kontraktach terminowych

Transakcje arbitrażowe na kontraktach terminowych umożliwiają osiąganie zysków w wyniku jednoczesnego zawarcia transakcji na więcej niż jednym rynku. Osiągane zyski są nominalnie niskie, jednak strategia ta charakteryzuje się ryzykiem zbliżonym do zera.

Na czym polega arbitraż?

Transakcja arbitrażowa jest zazwyczaj zamykana w dniu wygaśnięcia kontraktu terminowego, to znaczy wtedy, gdy kurs terminowy zrówna się z kursem kasowym (indeksu). Warunki takie mogą zaistnieć również wcześniej, gdy oba kursy zrównają się lub dostatecznie zbliżą. Śledząc notowania na GPW, można znaleźć wiele przypadków, gdy linia kursu kontraktu przecinała linię kursu indeksu. Takie zdarzenie to doskonała okazja wcześniejszego zamknięcia arbitrażu, przy wyższej niż oczekiwana stopie zwrotu, ze względu na krótszy okres zamrożenia środków.

W praktyce należy uwzględnić jeszcze koszt zamrożenia środków na depozyt dla Izby Rozrachunkowej oraz prowizje maklerskie związane z kupnem i sprzedażą akcji oraz otwarciem i rozliczeniem kontraktu terminowego. Efektywność transakcji arbitrażowej może ulec zmianie wskutek trudności jednoczesnego nabycia lub sprzedaży całego portfela akcji i kontraktu terminowego - ceny w ciągu dnia poszczególnych akcji mogą ulegać znacznym fluktuacjom. O korzystnym arbitrażu można mówić wtedy, gdy uzyskana stopa zwrotu jest wyższa od oprocentowania efektywnego inwestycji pozbawionych ryzyka.

Na polskim rynku kontraktów terminowych istnieje praktyczna możliwość zawierania transakcji arbitrażowych opisanych powyżej. W związku z tym, przedstawię teraz studium przypadku w oparciu o autentyczne notowania z GPW. Zostanie wykazane, że takie możliwości zdarzają się na naszym rynku, a ich wykorzystanie zależy jedynie od refleksu inwestujących. Na efektywnym rynku działania arbitrażystów winny spowodować zmniejszenie do zera różnicy między rynkową ceną kontraktu i jego teoretyczną wartością określoną w sposób podany wyżej.

Studium przypadku

W dniu A inwestor pożyczył kwotę 19.250,50 zł (17.226,50 zł na akcje + 2.024,00 zł na depozyt) według stałej stopy procentowej 20% i nabył za nią portfel akcji o składzie identycznym z WIG20 (kurs 1.722,65 pkt) oraz sprzedał 1 kontrakt terminowy na marzec po kursie 1.840 pkt. Wielkość bazy wynosiła wówczas - 117,35 pkt. Do wygaśnięcia kontraktu pozostało 58 dni.

W dniu B, w którym wygasają kontrakty marcowe kurs WIG20 wynosił 1.371,68 pkt (wartość portfela akcji: 13.716.80 zł), natomiast kurs kontraktu wynosił 1.370 pkt, co implikowało wartość bazy bardzo bliską zera: +1,68 pkt. Inwestor dokonał w tym dniu następujących operacji:

1) Sprzedał na giełdzie portfel akcji, uzyskując kwotę 13.716.80 zł

Izba rozrachunkowa zamknęła i rozliczyła pozycję po kursie 1.370 pkt, a więc zysk na rynku futures wynosi:

(1.840 pkt - 1.370 pkt) * 10zł = +4.700 zł

2) Spłacił pożyczkę w kwocie 19.250,50 zł + odsetki w kwocie 611,80 zł.

Cash flow arbitrażu

Dzień A

Dzień B

OPERACJA

WIG20  Kontrakt terminowy futures

FW20H...

Cash flow

OPERACJA

WIG20  Kontrakt terminowy futures

FW20H...

Cash flow

Pożyczka (20%)

 

19.250,50

Zwrot pożyczki

 

19.250,50

- na akcje

- na depozyt - 11%

17.226,50

2.024,00

Zapłata odsetek

611,80

Zakup akcji

1.722,65

17.226,50

Sprzedaż akcji

1.371,68

13.716,80

Sprzedaż futures

1.840

 

Zamknięcie futures

1.370

4.700,00

Wpłata depozytu

 

2.024,00

Zwrot depozytu

 

2.024,00

Prowizje (0,4% na rynku akcji oraz 2x20 zł na rynku futures)

 

163,77

WYNIK

414,73

W przypadku, gdyby inwestor przeznaczył na powyższą operację środki własne, uzyskałby stopę zwrotu (w skali roku) wynoszącą 33,55%, co zdecydowanie przewyższa rentowność większości inwestycji w bieżącym roku...i bez ryzyka.