Najnowsza historia złota

Według Mikołaja Kopernika, jeżeli jednocześnie funkcjonują dwa rodzaje pieniądza, pod względem prawnym równowartościowe, lecz jeden z nich jest postrzegany, jako lepszy od drugiego, wówczas pieniądz lepszy będzie gromadzony a gorszy wejdzie w jego miejsce.

W niniejszym opracowaniu przedstawię, jak zmieniały się ceny złota w obliczu wydarzeń historycznych i ekonomicznych. Okres, w jakim będziemy się poruszać to „nowa era złota”, jaka rozpoczęła się z początkiem demontażu układu z Bretton Woods i trwa po dzień dzisiejszy. Przygotowując niniejsze opracowanie korzystałem z materiałow i danych World Gold Council, Global Insight, US Bureau of the Census, Stooq.com.

Lata 1971 - 1973

Rok 1971 – średnioroczna cena złota 40,81 USD/oz

Na początku roku średnia cena rynkowa złota wyniosła około 38 USD za uncję, kolejne miesiące przyniosły niewielkie wzrosty cen. W dniu 5 maja banki centralne RFN, Szwajcarii, Belgii i Holandii postanowiły, że nie będą dłużej kupować dolarów podczas porannych interwencji. W odpowiedzi cena złota wzrosła z 39,65 do 40,30 USD za uncję.
15 sierpnia prezydent Nixon jako element pakietu stymulującego amerykańską gospodarkę, mając przy tym na celu wzmocnienie dolara, zawiesił oficjalnie wymianę dolara na złoto po 35 USD za uncję.
W dniach 17-18 grudnia ministrowie finansów państw G10 uzgodnili nowe parytety dla swych walut (Smithsonian Agreement). Przedstawiciel Stanów Zjednoczonych zobowiązał się zwrócić do Kongresu aby ten zaakceptował wzrost oficjalnej ceny złota z 35 do 38 dolarów za uncję. W grudniu 1971 r. średnia cena złota wyniosła 43,48 USD.

Rok 1972 - średnioroczna cena złota 58,22 USD/oz

Ceny złota dalej wzrastają, w kwietniu sięgają poziomu 50 USD. W maju Związek Radziecki i Republika Południowej Afryki czasowo wstrzymują sprzedaż złota, kierując część produkcji do swoich oficjalnych rezerw. Zahamowanie podaży powoduje ożywienie rynku spekulacyjnego. Ceny złota gwałtownie rosną z 50 do 57 USD za uncję w połowie maja. Na początku sierpnia cena złota osiągnęła szczyt 69,30 USD, co było reakcją na informację, że kilka krajów Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej zamierza stosować cenę wyższą, niż oficjalna przy wycenie swoich rezerw.
W następnych miesiącach mieliśmy do czynienia z korektą na rynku złota, która sprowadziła je do poziomu bliskiego 65 USD za uncję. Jednak była to cena o 48 proc. wyższa, niż na początku roku, co świadczy, że był to dobry rok dla złota.

Rok 1973 - średnioroczna cena złota 97,80 USD/oz

W styczniu na rynku złota utrzymuje się duża zmienność – ceny oscylują w zakresie 64 – 127 USD. Już wiadomo, że Stany Zjednoczone mają problemy gospodarcze. W następnym miesiącu komunikują o olbrzymim deficycie handlowym, co intensyfikuje rynek spekulacyjny. Cena złota osiąga poziom 70 dolarów w pierwszej dekadzie lutego. Kilka dni później, 13 lutego USA ogłaszają plan dewaluacji dolara o 10 proc. Złoto miałoby oficjalnie kosztować 42,22 USD. Na rynku cena złota skacze do 92 USD w dniu 23 lutego. W pierwszej połowie marca większość banków centralnych wstrzymuje handel walutowy według sztywnego parytetu i wprowadza płynne kursy. Brak zaufania do płynnych kursów stymuluje popyt na złoto. Zaczyna rosnąć również inflacja w Stanach Zjednoczonych, która na koniec roku była blisko 9 proc. Jak wiadomo, jest ona czynnikiem pobudzającym ceny złota.
W pierwszych dniach czerwca cena złota osiąga rekordowy poziom 127 USD, co jest również wynikiem liberalizacji rynku złota w Japonii oraz spadku wartości dolara.
W sierpniu Stany Zjednoczone i RFN mówią o możliwości wprowadzenia sprzedaży złota monetarnego  na wolnym rynku. To spowodowało korektę cen ze 117 USD do poziomu 94 USD w połowie miesiąca.
We wrześniu Kongres USA znosi zakaz posiadania złota przez obywateli, złoto lekko podrożało - na początku października jego cena wynosiła około 100 USD. W dniu 6 października, podczas żydowskiego Święta Pojednania (Yom Kippur), Egipt i Syria dokonują niespodziewanie ataku wojskowego na Izrael. Kilka dni później Organizacja Arabskich Krajów Eksportujących Ropę Naftową, ang. Organization of Arab Petroleum Exporting Countries (OAPEC ) zakomunikowała, że nie będzie sprzedawać ropy naftowej do krajów popierających Izrael, co spowodowało skok cen tego surowca do 12 USD za baryłkę. Cena złota wzrosła niewiele, do 103 USD za uncję, lecz pod koniec miesiąca powróciła do 100 USD.
W listopadzie podwójny rynek złota został formalnie zaniechany przez jego siedmiu  uczestników: Wielką Brytanię, RFN, Szwajcarię, Holandię, Belgię, Włochy, Stany Zjednoczone. Był to kolejny krok w kierunku rozwoju wolnego rynku złota.

Lata 1974 - 1976

Lata 1974-1976 upływają pod znakiem największej recesji w Stanach Zlednoczonych od zakończenia II Wojny Światowej, a ceny ropy naftowej znajdowały się na poziomach czterokrotnie wyższych niż kilka lat wcześniej. Światowa produkcja złota spadła o 15 proc. w porównaniu z 1970 r. do poziomu poniżej 1250  ton rocznie.

Rok 1974 – średnioroczna cena złota 158,93 USD/oz

W pierwszych miesiącach ceny złota kontynuują wzrosty, co jest m.in. efektem kryzysu ekonomicznego na świecie. W Stanach w wysokim tempie wzrasta inflacja, która w następnych miesiącach przekroczy 12 proc. Jedną z głównych jej przyczyn są wysokie ceny ropy naftowej. Ludność dostrzega wartość złota, jako aktywa zapewniającego zabezpieczenie przed inflacją.
W kwietniu cena złota sięga 180 USD za uncję. Na świecie następuje zacieśnienie polityki monetarnej, co powoduje sprzedaż złota przez banki ratujące płynność finansową. Cena kruszcu spada do poziomu 130 dolarów w lipcu.
W połowie roku Związek radziecki ogranicza sprzedaż złota. Natomiast bank centralny RPA, zatrzymuje znaczną część rodzimej produkcji złota. Warto dodać, że kraj ten był wówczas największym producentem złota dostarczając 60 proc. światowej produkcji.
W sierpniu po ujawnieniu skandalu politycznego określanego mianem Afery Watergate, prezydent Nixon rezygnuje z urzędu.  W Owalnej Komnacie Białego Domu zasiada Gerald Ford. Ostatnie miesiące roku upływają pod znakiem silnej pozycji złota - w grudniu kosztuje ono już 190 dolarów za uncję.

Rok 1975 – średnioroczna cena złota 160,90 USD/oz

W Stanach Zjednoczonych widać oznaki końca kryzysu, spada inflacja a Fed zaczyna luzować politykę monetarną. Jednak poziom bezrobocia jest wysoki – około 9 proc. Kongres znosi ostatecznie zakaz kupowania, sprzedawania i posiadania złota przez obywateli. Zostaje zorganizowana pierwsza aukcja złota, która z powodu jeszcze dość  trudnej sytuacji ekonomicznej, nie odnotowała sukcesu. Stany Zjednoczone zwiększają eksport złota.
W sierpniu państwa G10 uzgodniły, że nie będą zwiększać rezerw złota  w  Międzynarodowym Funduszu Walutowym. Ponadto postanowiono o sprzedaży 1555 ton złota, co stanowiło 1/3 rezerw Funduszu. Cena złota spadła do poziomu 130 USD.  Należy dodać, że w ciągu roku inflacja w USA obniżyła się o 3 punkty procentowe do poziomu 7 proc., co również nie sprzyjało wysokim notowaniom złota.

Rok 1976 – średnioroczna cena złota 124,76 USD/oz

Następuje dalsza poprawa sytuacji ekonomicznej na świecie, również w USA. Spada dalej inflacja oraz nieznacznie bezrobocie. Przez kilka pierwszych miesięcy cena złota znajduje się na poziomie 130 USD.
W czerwcu Międzynarodowy Fundusz Walutowy przeprowadza pierwszą aukcję, oferując 121 ton złota. Powoduje to spadek notowań złota - w sierpniu jego cena  zeszła poniżej 110 USD. W ostatnich miesiącach następuje niewielkie odbicie, co jest  spowodowane  m.in. wzrostem popytu ze strony jubilerów z Bliskiego Wschodu. W grudniu złoto kosztuje średnio 134 dolarów za uncję.